Ensiklopediyasi

JYUL VERN
(1 8 2 8 -1 9 0 5 )
O 'tg a n a s rn in g 7 0 -y illa rid a h a r yo z, o b - 
havo q a n d ay bo'lishidan q a t’i nazar, Fransiya- 
n in g s h im o liy s o h illa r id a u n c h a k a tta
b o 'lm a g a n y e lk a n li ke m a p a y d o b o 'la r edi. 
U nga ro 'p a ra b o 'lg a n katta k e m a la r ham bir­
in ch i b o 'lib bu k e m a g a s a ly u t b e ris h a r va 
u la rn in g k a p ita n la ri ke m a p a lu b a s id a tu rg a n
m a tro s c h a k iy im li o d a m g a b irin c h i b o 'lib
sa lo m b e ra r edilar. Bu o d a m butun d u n yo g a
m a ’lum b o 'lg a n 65 a jo y ib k ito b n in g m u a llifi, 
m a sh h u r yozuvchi, a fs o n a v iy «kapitan V ern» 
edi.
J y u l V e rn n in g m a rd v a o lija n o b q a h ra - 
m o n la ri q a y e rla rd a b o 'lis h m a y d i d e y s iz ! 
U la rn in g g 'a ro y ib s a rg u z a s h tla ri h a q ida Jyul 
V e rn k ito b la rin in g n o m la rid a n o q ya x sh i bilib 
o ls a b o 'la d i: « H a v o s h a rid a b e s h h a fta » , 
« Y e r a tro fi b o 'y la b 8 0 k u n » , « S irli o ro l» , 
« S u v o s tid a 2 0 0 0 0 lyo» (lyo fra n s u z o 'lc h o v
b irlig i b o 'lib , 1 ly o 5 5 5 5 ,5 5 m e trg a te n g ), 
« Y e rd a n o y g a c h a » , « Y e r m a rk a z ig a s a y o - 
h at».
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bu ro m anlarning m uallifi haqida ju d a q iziq 
20-asrdagi fa n -te xh ika n in g shiddatli rivoji 
va b a ’za n b ir-b irig a zid a fs o n a la r to 'q ilg a n lig i 
Jyul V ernning eng dadil fantaziyalarini orqada
kechiri
iadi em aS .'
I Vern - tolm as sayohatchi, - deydi bir 
R o m a n -la rid a u o ‘z bo sh id a h
gan sarguzashtlam i tasvirlapap. , Л
- B o 'lm a g a n g ap, - d eydi b o s h q a la riA -
Hech qanaqa Jyul Vern
i em as, bu shun-
q o ld irib ketdi. B u g u n g i k u n d a « N a u tilu s » g a
o 'm a tilg a n d vig a te lg a nisb a ta n necha m arta 
qudratliroq dvigatellar mavjud, kem asozlikka oid 
va dengiz qa'f^ni tadqiq etadigan asboblar ham
ancha nafis v a nozik. Bizga - atom suv osti ke- 
m a la ri z a m o n d o s tila rig a k a p ita n N e m o n in g
c h a k i b ir ta x a llu s , b u n in g d s tic a b u tu n b ir ajoyib kem asi texn ika d ag i katta m o'jiza bo'lib 
g e o g ra fik ja m iy a t ya shirin ib yotibdi. 
^ \ tuyulm aydi. K o sm ik u chishlar haqida ham b iz
A s lid a Jyul V e rn 'm a s h h u r g e o g ra f-o lirn bugun Jyul V em ning «Yerdan oygacha» romani
ham , b uyuk sa yoh a tch i ham bo'lgan em as. U q a h ram onlaridan ko'ra ko'proq narsa bilam iz.
s h u n ch a ki xa y o l su rish n i, o rz u q ilish n i sevar, Biroq shunday bo'lsa-da, Jyul V e m kitoblari bu-
fa n g a sid q id ilda n b erilgan edi.
U tu g 'ilib o 's g a n p o rt sh a h ri N antga turli 
m a m la ka tla rd a n k e m a la r kelib turardi. Bu ke- 
m alarga qarab bola sirli orollar va g'aroyib sar- 
g u z a s h tla r h a q ida xa y tj{ s u ra r& X B iro q xayol
g u n ham bizning eng sevim li kitoblarim iz qato-
Shu yerda ya n a beixtiyo r ertakka m urojaat 
e tishg a to 'g 'ri keladi. S eh rli e rta kla rn i hozir- 
gacha se vib o'qtym iz. O 'q ish bilan birga, ular-
boshqa, hayot boshqa. Jyulning otasi uni.yurist 
ga ishoniamiz ham . O 'z badiiy olam ini - realm i 
q ilishga q a t’iy ahd etdi va shu m a q sa d d a uhk, yoki fantastik, ta rzd a h ii yaratgan chinakam yo-^
a, hatto, 
Ia n h a
versitetda o 'qish uchun Parijga yubordi. Lekin 
zuvchiga 
o 'sib , M lg'aygach, Jyul b a rib ir o 'zin in g b olalik 
orzulariga sodiq qoldi. U fantast yozuvchi bo'lib 
y e tis h ^ . /
^ /
J y u l A^ern ro ra a n la ri a jo y ib -g 'a ro y ib va 
m o 'jiza li vo q e a la rg a boy. A x ir q a d im g i e rta k- 
g a n lig i 
la m in g q a h ra m o n la ri s a m o ly o tla r va, hatto, 
S iolkovskiyning e ’tin 
havo shariari ixtiro qjjingunga q a d a r ham uchi- 
ishlar haqidagi fikrlar j 
sh n i b ilg an la r-ku ! B iroq Jyul V e rn n in g fa n ta jftx o ’qigach tug'ilgan). Bir< 
tik syujetlari ju d a m uhim bir xususiyati bilan er- 
a s o s iy jo z ib a s i, bariL, 
ta k syujetlaridan ajralib turadi. B archa ertakiarr 
jasur, ziyfak, a ql-idrok 
/jo Ik/lw rlo 
то м . .г,, 
gsi|racponlarlrpi
andek aniq ishonam iz. 
y e r n o 'zining fan q u d ra tig a
da fantaziyasi o Y davrida 
p tla r d a r r ^ ic h a itgarilab 
m a ’lum y o 'n a f '
da, odatda, q a h ra m o n la r m o'jizalarga m a ’luire 
da raja d a o so n lik bilan, y a ’ni sehrgarlar, jim va
h o ka zo la m in g m a vjudligiga astoydil ishongan 
holda, U larning y o rd a m id a e rish ish g a n . Jyul