Эркин иқтисодий ҳудудлар

Monopoliya
(yun. mono – tanho, poleo – sotaman) – iqtisodiyotning bir 
sohasida tanho hukmronlik; bozorni tashkil etish shakli. 
Moddiy xarajatlar 
–
 
xomashyo
 
va asosiy materiallar, yordamchi materiallar, 
yoqilg„i, energiya va boshqa xarajatlardan iborat.
Mehnat unumdorligi
– ishlab chiqarish jarayonida kishilar mehnatining 
foydaliligi, samaradorligi va mahsuldorligi. Mehnat unumdorligi ishlovchining 
ma‟lum vaqt birligi (soat, smena, oy, yil) ichida tayyorlagan mahsulot hajmi bilan 
o„lchanadi.
 
Mehnat unumdorligining o„sishi mahsulot birligini ishlab chiqarishda 
mehnat sarfining kamayishi demakdir. 

---

369 
Mualliflik huquqi
– keng ma‟noda – fan, adabiyot va san‟at asarlarini yaratish, 
foydalanish va huquqiy himoya qilishda vujudga keladigan munosabatlarni tartibga 
soluvchi huquqiy me‟yorlar yig„indisi; fuqarolik huquqining bir bo„limi. Tor 
ma‟noda – asar muallifiga tegishli bo„lgan va qonunlarda mustahkamlanib qo„yilgan 
shaxsiy va mulkiy huquqlar tizimini tashkil etadi.
N 
Narx
, baho – tovar qiymatining puldagi shakli; bozor iqtisodiyotida amal 
qiluvchi iqtisodiy dastak. 
Natsionalizatsiya
– fuqarolarga hamda yuridik shaxslarga qarashli 
natsionalizatsiya qilinayotgan mol-mulkka nisbatan mulk huquqini haq to„lash 
asosida qonun hujjatlariga muvofiq davlat ixtiyoriga o„tkazish. 
Nominal qiymat
(lot. nominalis – nomi yozilgan) – pul belgilari, banknotlar, 
qimmatli qog„ozlarning ustiga yozib qo„yilgan qiymati, narxi. 
Nou-xau
(ingl. know how – qandayligini bilaman), ishlab chiqarish siri – hali 
hammaga ma‟lum bo„lmagan va keng tarqalmagan yangi ilmiy-texnikaviy, ishlab 
chiqarish-texnologik, boshqarish, moliyaviy-iqtisodiy, tijoratga oid bilimlar majmui 
va ularni amaliyotda qo„llash tajribalari; ularga tanho ega bo„lish. U korxona uchun 
ham, shaxs uchun ham muayyan ustunlikni ta‟minlaydi.