Государственная инспекция по надзору за безопасным ведением работ

§ 175. Зарядлаш (аралаштиргич – зарядлаш) машинасининг автомобиль шассиси
“Ўзбекистон Республикаси ҳудуди бўйича портловчи моддаларни автомобиль транспортида 
ташиш қоидалари”ни тегишли талабларига жавоб берадиган бўлиши керак.
§ 176. Зарядлаш (аралаштиргич –зарядлаш) жиҳози, етказгич- зарядлаш (аралаштиргич –
зарядлаш) машинаси, зарядлагичлар ва бошқа зарядни механизациялаш воситаларини таъминлаш, 
шу мақсадлар учун жиҳозланган хоналарда (кон иншоотларида) ўтказилиши зарур. Зарядлаш 
жойларида бундай ишларни бажариш йўл қўйилмайди.
§ 177. Порталтиш тармоғи монтажини бошлашдан олдин барча зарядлаш (аралаштиргич –
зарядлаш), тиқинлаш ва бошқа машиналар ва механизмлар тақиқланган зона чегарасидан 
чиқарилган бўлиши керак.
3. Ялпи (ёппа) портлатишни бажаришнинг хусусиятлари
§ 178. Ялпи портлатиш мазкур Қоидалар ва тасдиқланган ёки “Саноатконтехназорат” ДИ 
органи билан келишилган ялпи портлатишни хавфсиз бажариш бўйича йўриқнома талабларига 
мувофиқ бажарилиши керак. 
§ 179. Ялпи портлатишни тайёрлашда иштирок этувчи шахслар ерости иншоотларида 
бўлганларида изоляцияланган ўзини қутқаргич билан таъминланиши керак. 
§ 180. Хавфли зона, шунингдек: портлатиладиган блоклар контури; хавфли зонага тўғри 
келадиган объектлар ва турғун иншоотлар; электр узатиш линиялари; механизмлар қайтиб 
кетадиган йўллар; хавфли зонани қуриқлаш постлари ўрнатиладиган жойлар; портлатувчи 
панагоҳи; портлатишни бошқариш пульти, портлатиш станцияси, портлатиш асбоби, портлатиш 
аппарати ўрнатиладиган жойлар лоийҳада кўрсатилган бўлиши керак.
§ 181. Ҳаво ҳаракати хавфсизлигига таҳдид қиладиган ер юзидаги ялпи портлатишлар-
ни, фақат ялпи портлатиш ўтказиладиган ҳудудга яқинроқ жойлашган, ҳаво ҳаракатининг 
барчасини олиб борувчи аэропотнинг раҳбарияти билан уларни бажариш вақти келишилгандан 
кейингина, амалга ошириш мумкин.
4. Қайтишган (портламай қолган) зарядларни тугатиш (йўқ қилиш)

---

38 
§ 182. Барча ҳолатларда, қачонки техник тавсифига (портлатиш тармоғининг бартараф 
этиб бўлмайдиган ва бошқаларига) кўра зарядларни портлатишнинг иложи бўлмаса, улар қайтиқ 
(портламай
 
қолган) деб қаралади.
Ҳар бир қайтиш Портлатиш ишларидаги қайтиқни рўйхатга олиш журналига ёзилган 
бўлиши керак (8-илова).
§ 183. Ер юзасида қайтиқ аниқланганда (ёки шунга гумон бўлганда) портлатувчи ажратиш 
белгисини портламай қолган заряд ёнига қўйиши, ерости шароитларида эса иншоот забойини 
хоч (кресть) шаклидаги тахта билан ёпиш ва барча ҳолларда техник назорат шахсини бу ҳақида 
хабардор қилиши керак . 
§ 184. Қайтиқларни тугатиш (йўқ қилиш) билан боғлиқ ишлар, шу жумладан ер юзасида
техник назорат шахси раҳбарлигида мазкур Қоидалар талабларига мувофиқ ишлаб чиқилган 
йўриқнома, қўлланиладиган портловчи моддаларнинг “Саноатконтехназорат” ДИ органи 
томонидан тасдиқланган ёки у билан келишилган хоссалари ва хусусиятларига мувофиқ 
бажарилиши керак. 
Йўриқнома таркиби: қайтишган зарядларни олдини олиш бўйича чоралар; қайтиқ 
аниқланганда ( ёки шунга гумон бўлганда) ходимлар ҳаракати; порталтиш ишларининг ҳар бир 
тури учун қайтишларни бартараф этиш усуллари; қайтиқларни бартараф этишда хавфли зона 
радиусининг ўлчами; жойларда ва ерости иншоотларида хавфли зона белгилаш, ҳамда уни 
қўриқлаш тартиби; қайтишларни тугатиш бўйича ишларни ташкил этиш; қайтиқни йўқ қилишда 
олинган портловчи материалларнинг қолдиқларини тугатиш тартибидан иборат бўлиши керак. 
§ 185. Қайтиқлар бўлган жойларда, уларни тугатиш билан боғлиқ бўлмаган, бирорта
ишлаб чиқариш жараёнлари тақиқланади. Кўмир шахталарида қайтиқларни тугатишга оид 
ишлардан олдин қазилган кўмир забойдан олиниши зарур.
§ 186. Қайтишган зарядда бўлган электродетонаторнинг симлари қисқа туташтирилган 
ҳолда бириктирилиши керак.