Zamonaviy qurilish materiallari va konstruksiyalari

KA’BANING TARIXI 
Tarixda ma’lumki, Ka’ba bir necha marotaba qaytadan qurilgan. 
Rivoyatlarga qaraganda, ka’ba o‘n bir marotaba qaytadan qurishgan 
ekan: 
Farishtalar; Odam alayhissalom; Shish ibn Odam alayhissalom; 
Ibrohim va Ismoil alayhissalom; Amaliqo qabilasi; Jurhum qabilasi; 
Qusoy ibn Kilob; Quraysh qabilasi; Abdulloh ibn Zubayr; Hajjoj ibn 
Yusuf; Sulton Murod VI tomonidan rekonstruksiya qilingan. 
Ka’ba taqriban masjid o‘rtasida katta hona shaklida baland va 
to‘rtburchak ko‘rinishda qad ko‘targan. Balandligi 15 metr. Eshik bor 
tomoni va uning muqobilining har biri 12 metrni, tarnov bor tomoni 
hamda uning muqobili esa har biri 10 metrni tashkil etadi. Ka’ba ichida 3 
ta ustun, bitta stol va shiftga osilgan 2 dona lampa bor, uning pol va 
devorlari marmardan qilingan. Uning shifti kalimai shahodat bitilgan 
mato bilan qoplangan. Ka’ba ichiga ko‘pi bilan 50 kishi sig‘adi. 
Ka’baning atrofi ochiq bo‘lgan, ancha davrdan so‘ng Ka’ba 
yonlarida joylashgan uylar sotib olingan va ularni buzib, tekislab shu 

---

140 
tariqa Ka’ba sahni kengaytirilgan hamda kishi bo‘yidan pastroq devor 
bilan o‘ralgan. 
1629 yilda qattiq va uzoq yomg‘ir yog‘ishi natijasida katta sel kelib 
Masjidul Haramning ko‘p qismi vayron bo‘lgan, ammo Sulton Murodxon 
IV uni zudlik bilan tiklagan. Qariyb 400 yildan so‘ng-1996 yilda Ka’bai 
muazzama qayta ta’mirlangan va u bugun shu holatdadur. 
Ka’bani sharqiy devorida 1.5 metr balandlikda kumush gardishga 
o‘rnatilgan Qora tosh joylashgan (Hajarul-asvad). Qora toshning 
o‘lchamlari 16,5x20sm. bo‘lib, u qora jinsda birlashgan bir necha to‘q 
qizil rangli toshlardan iborat. 
1977 yilda Misrlik olim geografiya fanlari professori, doctor 
Xuseyn Kamaluddin Makkaning planetamiz tuzilishidagi roli haqida 
shov-shuvli farazni ilgari suradi. Uning fikriga ko‘ra Yer sharidagi 
birinchi quruqlik bugun Ka’ba joylashgan joyda paydo bo‘lgan va u 
Yerning markazi hisoblanadi. Bunga ishonch hosil qilish uchun olim 
barcha qit’alarni aqliy bog‘lab, ularning oxirgi nuqtalaridan Makkaning 
markazigacha bo‘lgan masofani o‘lchashni taklif qildi-uning so‘zlariga 
ko‘ra, bu masofa hamma xolatlarda bir xil bo‘ladi.
Xuseyn Kamalludinning ta’kidlashicha, Makkada yer sharining magnit 
markazi joylashgan. Boshqa olimlarning taxmin qilishicha, Makka 
ziyoratchilari Ka’ba atrofidagi soat millariga teskari yo‘nalishda 
harakatlanishi koinot jismlarining harakatini anglatadi 
Planetamizdagi barcha mikroelementlar, shuningdek galaktikadagi 
sayyoralar soat yo‘nalishiga teskari yo‘nalishda harakat qiladi. 

---

141