Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

ehtiyojlarini yuqori darajada qondirilishi evaziga juda ham foydali bo’lishi mumkin. Korxonalar
bir bozor bo’shlig‘idagi olib borilayotgan faoliyat havf-hatarini kamaytirish maqsadida,
kuchli raqobatchilar qiziqmaydigan bir necha o ’suvchi perspektiv bozor bo’shlig‘ini topishga
harakat qiladilar.
Bozor hissasi 
— bu korxona mahsulotining umumiy sotuv hajmini, aynan shu bozorda
harakat qilayotgan boshqa barcha korxonalaming, xuddi shunday (aynan bir xil) mahsulotlari
umumiy sotuv hajmi yig‘indisiga nisbati bilan o ’lchanadi. Bozor hissasi korxonani bozorda
olib borayotgan raqobat kurashiga baho berishda asosiy ko’rsatkich hisoblanadi. Korxonani
bozordagi hissasi o ’sib boigani sari, uni raqobat kurashidagi mavqei ham ortib boradi.
Bozor narxi 
— bu analogik (o ’xshash, bir xil) tovarlar va xizmatlaming bozorda sizning
asosiy raqobatchilaming tomonidan taklif etilayotgan o ’rtacha narxidir.
Bozor sardori (Bderi) 
— bu tarmoqdagi eng yuqori bozor hissasiga ega bo’lgan korxonalardir.
Bunday korxonalar, asosan yangi mahsulotlami ishlab chiqarishda, narxlami o’zgartirish
sohasida, turli taqsimot tizimlaridan foydalanishda va marketing kompleksining boshqa
elementlari bo’yicha ham yetakchilik qiladilar. Korxonalar bozorda hamma vaqt sardor bo’lib
qolishlari uchun o ’z bozorlari hissasini doimo ortirib borishi an hamda doimo o’zining biznesini
raqobatchi korxonalar hujumlaridan himoya qilib borishlari zarur.
Bozor segmenti 
— taklif etilayotgan bitta mahsulot turi va marketing kompleksiga bir
xilda munosabatda buluvchi iste’molchilar guruhi majmui.
Bozor segmentatsiyasi 
— bu bozomi aniq xaridorlar guruhiga bo’lishdir.
Bozorlar xaridorlar yig‘indisidan tashkil topadi, xaridorlar esa bir-biridan turli xil
www.ziyouz.com kutubxonasi

---