Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

IZO H LI LUG’AT
Ayriboslilash 
— biron-bir shaxsdan o ’ziga kerakli bo’lgan ob’yektni olish uchun, uning
evaziga biron-bir narsani taklif etish akti (harakati).
Bozor 
— 1) talab va taklif uchrashadigan joy, bu yerda ishlab chiqarilgan mahsulotning
jamoatchilik sezayotgan ehtiyojga mos kelish darajasi aniqlanadi, mazkur tovaming boshqa
raqobatchi tovarlar bilan raqobatbardoshligi taqqoslanadi; 2) tovar, xizmat va boshqa mulk
turlari bilan almashish sohasi ; 3) iste’molchilar guruhi; 4) mazkur tovaming barcha xaridorlari;
5) tashkillashtirilgan savdo joyi; 6) tovar va xizmatlami olish manbai; 7) qandaydir mahsulot
yoki xizmatlaming virtual yoki tabiiy aks ettirilgan mavjud yoki potensial xaridorlari va
sotuvchilari majmui; 8) birja. Bozor oddiy so’z bilan aytganda — bu iqtisodiy ayriboshJash
shaklidir. Boshqacha aytganda bozomi ayriboshlash sohasi ham deydilar va uni savdo bilan
aralashtirmaslik kerak. Bozor bu — iqtisodiy kategoriyadir, savdo esa — bu iqtisodiyotni
alohida bir tarmog‘idir. Marketing fanida bozomi ta’rifini quyidagicha yoritilgan. «Bozor — bu
mavjud va potensial xaridorlaming yig'indisidan iboratdir». Agar talab taklifdan ko’p bo’lsa
«Sotuvchi bozori» deyiladi; agar taklif talabdan ko’p bo’lsa «Xaridor bozori» deyiladi. Bozoming
sig‘imi — yil davormda unda sotiladigan tovarlarning hajmi (fizik o ’lchovda yoki qiymat
ko’rinishida) bilan o ’lchanadi.
Bozor bo’sfaligi 
— bu bozoming kichik segmentlari bo’lib, u yerda ayrim konkret korxonalar
faoliyat olib boradilar, chunki bu segmentlami boshqa raqobatchi korxonalar payqamaydilar
yoki bilsalar ham o ’zlari uchun foydali deb hisoblamaydilar. Bu bo’shliqni segment ichidagi
segment ham deyish mumkin. Bozor bo’shlig'i cheklangan doiradagi xaridorlami spetsifik