A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Antropologiyaning yangi soxalari. 
Rossiyalik ko‘pchilik antropologlar, 
antropologiya fanini biologik fanlar sistemasiga kiritadilar. G‘arbiy Yevropa va 
AQSH olimlari esa antropologiyani gumanitar fanlar qatoriga kiritadilar. Ularning 
talqinicha odamning 
ijtimoiy 
madaniy 
hayoti 
anatomiya, 
fiziologiyasi 
antropogenezni tarkibiy qismlari sanaladi. Fransuz olimlarining ta‘kidlashicha 
antropologiya ijtimoiy fan xisoblanadi, chunki odam hayotining moddiy va 
manaviy tomondan o‘rganadi. Inglizlar esa antropologiya ko‘p soxalardan 
antropobiologiya, sotsiologiya, tarixgacha bo‘lgan arxeologiya va etnoling-
vinitistikalardan iboratligini e‘tirof etadilar. Mana shunday baxslar oqibatida 
antropologiyaning yangi soxalari paydo bo‘lgan. Ulardan biri yuridik 

---

14 
antropologiya bo‘lib u har xil tarixiy davrlarda yashagan odamlarning qoldirgan 
og‘zaki va yozma ma‘lumotlarini taxlil qilish orqali ijtimoiy hayotini yuridik 
asoslari ya‘ni odamlarning o‘sha davrdagi burchlari, xuquqlari haqida taasavur 
xosil qiluvchi fandir. Sotsial antropologiya esa qadimgi odamlarni hayot kechirish 
shakllari to‘da, gurux bo‘lgan jamoa oila bo‘lib yashash ular ichidagi va orasidagi 
munosabatlarni o‘rganuvchi fandir. 
Pedagogik antropologiya turli yoshdagi odamlar (ham o‘quvchi ham 
o‘qituvchi) bilan olib boriladigan ta‘lim-tarbiyani atrofidagi ijtimoiy muxiti bilan 
bog‘liq xolda o‘rganuvchi fan bo‘lib, u pedagogika fanining tayanchi sanaladi. 
Inson organik olamning eng kenja farzandi Shu bilan birga mo‘jizasi bo‘lib, 
uning qanday shakllanganligini o‘rganish ham biologik ham gumanitar ijtimoiy fan 
oldida turgan hal etilishi lozim bo‘lgan muammolarning eng yirigi xisoblanadi. 
Magistrlar bilimini sinash uchun savollar 
1.
Antropologiya atamasining ma‘nosini tushuntiring? 
2.
Antropologiya atamasini qaysi olimlar o‗z asarlarida ishlatganlar. 
3.
Antropologiya fanining maqsad va vazifalari nimalardan iborat? 
4. Antropologiyaning rivojlanish bosqichlari gapiring? 
5. Antropologiya qaysi fanlar bilan uzviy aloqada? 
6.O‗zbekistonning qaysi hududlaridan qadimgi odamlarning qazilma 
qoldiqlari topilgan? 
7.Antropologiyaning yangi sohalari va ularning maqsad va vazifalari 
nimadan iborat? 
8. Etnogenez nimani o‗rganadi?