A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Quloq suprasi 
Quloq suprasi teri bilan qoplangan elastik tog‘ay. Tog‘ayning chetlari qay-
rilib o‘ralgan. Quloq suprasining pastki qismida tog‘ay bo‘lmaydi u teri burmalidir. 
Quloq suprasi negrlarda kichik (uzunligi 49 - 55mm) mongoloidlarda (67,5 - 
75,0mm) katta, yevropaliklar oraliq holda (61,4mm) bo‘ladi. Quloq suprasini 
pastki qismi (zirak taqadigan yumshoq qismi) mongoloidlarda yaxshi rivojlangan 
negrlarda kichik, yevropaliklada oraliq holda bo‘ladi. 
Teri 
Teri epidermis va dermadan iborat uning ostida yog‘ klechatkasi joylashgan. 
Teridagi papillyar chiziqlar yoy, halqa, o‘ralgan shaklda. Teri epidermisida 
melanin pigmenti bo‘ladi. 
 
 

---

22 
Sochlar 
Soch terining derma qavatida joylashgan soch ildizi va teri ustidagi qildan 
tashkil topgan. Odam shaxsiy hayotida izchil ravishda uch xil soch qavati 
kuzatiladi. U birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi soch qatlamlaridir. Birlamchi soch 
qoplami homilada rivojlanadi. U tug‘ilishdan oldin ikkilamchi soch qoplami bilan 
almashinadi. Uchlamchi soch qoplami jinsiy balog‘atga etish davrida qo‘ltiq ostida 
va jinsiy organlar atrofida rivojlanadi. Birlamchi sochlar juda nafis bo‘lib ularning 
diametiri 0,03 - 0,05mm. Boshdagi, soch, qosh, kipriklar, ikkilamchi soch 
qoplamiga mansub bo‘lib, doimiy sanaladi. Boshdagi soch shakli to‘g‘ri, 
to‘lqinsimon, jingalak va boshqa kichik tiplarda bo‘linib (to‘g‘ri to‘lqinsimon, 
keng to‘lqinsimon, tor to‘lqinsimon) kam jingalak, kuchli jingalak. Erkaklarda 
soqol ham juda kam soqolli va ko‘p soqolliga ajratiladi.
Terining pigmentatsiyasi 
Teri, soch, ko‘z rangi ulardagi pigmentning taqsimlanishiga bog‘liq. 
Melanin pigmentini bo‘lmasligi kasallik sanaladi. Terida melanin epiderma 
qavatida hosil bo‘ladi. Melanin terida diffuziyali va donador holda taqsimlanishi 
mumkin. Diffuziyali melanin terini qizil bo‘lishiga sababchi bo‘ladi. Melanin 
terida qanchalik ko‘p bo‘lsa u shunchalik qoramtir rangga bo‘ladi. Sochlar sariq, 
och malla, malla, to‘q malla, qora rangda bo‘ladi. Sayyoramizdagi aholi o‘rtasida 
qoramtir soch keng tarqalgan. Dunyo bo‘yicha 3 xil ko‘z rangi ajratiladi. Qora 
(qoramtirdan sariqgacha) oraliq (qo‘ng‘ir - sariq yashil rangdan kulranggacha) 
yorqin (kulrangdan - havoranggacha).