Toshkent moliya instituti ―bank ishi‖ kafedrasi

10-MAVZU:KREDITNING TA‘MINOTI VA UNING SHAKLLARI 
 
1.
1. Kreditning ta‘minoti tushunchasi va uning ahamiyati.
2.
Kreditning qaytarilishida garov va boshqa ta‘minot shakllarining tutgan 
o‗rni. Birlamchi va ikkilamchi ta‘minot turlari
-garov 
-kafolat 
-kafillik 
-sug‗urta 
-depozitlar 
-bashqa turlari 
3.
Garov reestri va uning kredit ta‘minotidagi ahamiyati. 
4.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida
 
kredit ta‘minoti bilan bog‗liq 
muammolar.
Kredit munosabatlari iqtisodiyotda mavjud aniq uslubiy asoslarga tayanadi

Uning 
asosiy elementlari bo‗lgan ssuda kapitali bozori operatsiyalari ma‘lum tamoyillar 
asosida olib boriladi

Bu tamoyillar kredit munosabatlari rivojlanishining birinchi 
bosqichida ko‗zga tashlangan edi

keyinchalik esa ular umumdavlat va xalqaro 
kredit qonunchiligida yaqqol o‗z aksini topdi

Iqtisodiy kategoriya sifatida kredit 
bir necha tamoyillarga ega

Bular kreditning qaytib berishliligi

kreditning 
muddatliligi

kreditning ta‘minlanganligi

maqsadliligi va to‗lovlilik tamoyillaridir

Biz ko‗rib o‗tmoqchi bo‗lgan tamoyili kreditning ta‘minlanganligidir

Bu tamoyil 
yordamida kreditning iqtisodiyotni rivojlanishida qiymat va moddiy ishlab 
chiqarish o‗rtasidagi bog‗liqlik ta‘minlanadi

Bu tamoyilning asosiy mohiyati 
shundaki

bunda xo‗jalik aylanishida ishtirok etuvchi bank mablag‗larining har bir 
so‗miga muayyan miqdorda moddiy boyliklar qarama-qarshi turishi kerak

Banklar 
tomonidan iqtisodiyot tarmoqlariga berilgan har qanday kreditlar to‗liq tovar-

---

«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email: 
[e-mail]
moddiy boyliklari bilan yoki ma‘lum xarajatlar bilan ta‘minlangan bo‗lishi kerak

Tarmoqlarga ta‘minlanmagan kreditlarning berilishi bank kreditlarining bankka 
qaytib kelmasligiga asos bo‗ladi

Bu o‗z navbatida bankning likvidligiga va pul 
muomalasiga salbiy ta‘sir ko‗rsatishi mumkin

SHuning uchun ham bozor 
iqtisodiyoti sharoitida banklar tomonidan beriladigan kreditlarning tovar moddiy-
boyliklari va xarajatlar bilan ta‘minlangan bo‗lishiga alohida e‘tibor berilmoqda

Bozor iqtisodiyoti sharoitida

banklar faoliyatidagi eng asosiy muammolardan biri

berilgan ssudalarning qaytarilmasligidir

Ushbu muammoni qisman hal etish

ya‘ni 
mijoz tomonidan kreditni qaytara olmaslik riskini kamaytirish yo‗llaridan biri 
mijoz mulkining ma‘lum qismini berilgan kredit uchun garov sifatida talab 
qilishdir

O‗zbekiston Respublikisining bank qonunchiligi tijorat banklari tomonidan 
beriladigan kreditlar turli shakldagi ta‘minlanganlikka ega bo‗lishi ko‗zda tutiladi. 

---

«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email: 
[e-mail]
Banklar amaliyotida kreditning qaytarilish manbalari: 
1.Birlamchi manbalar: 
Birlamchi manbalarga mahsulot realizatsiyasidan (xizmat ko‗rsatishdan)
tushgan tushum(daromad)lar kiradi. CHet ellik ko‗pgina bankirlar kredit
qaytarilishining ―OLTIN QOIDASI‖ sifatida birlamchi manbalarga
ko‗proq e‘tibor qaratadilar.
SHu sababli mijozlarning kredit olish uchun buyurtmalarini ko‗rib
chiqish jarayonida pul oqimlari harakatiga qaratilib,mazkur mijoz
faoliyat yurituvchi tarmoq yoki biznes sohasi rivojiga, uning mahsulot
etkazib beruvchi va sotib oluvchilar bilan munosabatlariga asosiy
e‘tibor qaratadilar.
Agarda bankda mazkur mijozning pul oqimlari to‗g‗risida salbiy xulosa
qilinsa kredit bitmlari tuzilmaydi.
Kredit qaytarilishining real garovi sifatida tushum(daromad)ning
e‘tiborga olinishi faqatgina moliyaviy barqaror korxonalargagina
taalluqlidir. Bunday kreditlar o‗ta ishonchli, moliyaviy barqaror va bank
bilan doimiy munosabatda bo‗lgan mijozlargagina berilishi mumkin. 
Copyright © 2006, The McGraw-Hill Companies, Inc.
McGraw-Hill/Irwin