Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

Yormalarni ajratishning texnologik jarayonlari
Yormalarni ajratishda oqlangan va oqlanmagan yormalar ikki 
fraksiyaga bo ‘linadi. Bunda gul qobiqlari donga yopishib o ‘smagan 
va g jarayonida m ag‘izdan oson ajratiladigan (sholi, suli, grechixa 
va tariq) don aralashmalarini ajratish uchun paddimashinadan 
foydalaniladi. Aralashmalardagi oqlangan va oqlanmagan fraksiyalar 
fizikaviy tarkiblariga ko‘ra ajratiladi. Oqlangan yormaning 
oicham i oqlanmaganga nisbatan kichik bo‘lib, zichligi katta, shakli 
dumaloqlangan, elastikligi kam, ishqalanish koeffitsienti kattaligi 
bilan farqlanadi.
233

---

40-jadval
E lovchi uskunalarda aralashm adagi oqlangan va
oqlanmagan yorm alarn i ajratish usullari
Ajratish
Foydalaniladigan uskunalar
Don turlari
o ‘lchamiga
elovchi uskunalar (rassevlar,
yorma saralovchi)
grechixa
uzunligiga
trierlar
suli, sholi
barcha belgilariga
yorma ajratuvchi uskunalar
(paddi-mashina, BKO rusumli
yorma ajratuvchi uskuna)
suli, sholi, tariq
Raddi-mashinadan (89-rasm) sholi va suli doniaridan yormalar 
ishlab chiqariladigan korxonalarda foydalaniladi. Uning asosiy 
qismlari staninani harakatga keltiruvchi mexanizmi 2 bilan, 
aralashmani qabul qiluvchi va chiqaruvchi moslamali korpus 4 dan 
iborat. Metall korpusda ikkita, uchta yarusli saralovchi stol tamov 
(jolob) lar mavjud. Korpusni to ‘rtta silkinib turuvchi tayanch prujina 
ushlab turadi. Qabul qiluvchi moslama 5 - tarnov shaklida bo ‘lib, 
saralovchi stolni bo‘yiga ikkiga bo‘ladi. Birinchi bo‘limning nishab 
yuzasiga tushgan aralashma uzunasiga bir tekisda taqsimlanadi. 
Ikkala bo‘lim orasida uzunasiga joylashgan to‘siqdagi zulfin 
pona yordamida tartibga solib turiladi. Yormalar ishchi kanalda 
o ‘rnatilgan shiber novi vositasida ajratiladi. Uskuna elektr motor 
6 yordamida harakatga keltiriladi. Krivoship-shatunli mexanizm 
korpusni yo‘nalishi bo‘yicha qayta harakatga keltirib turadi.
Korpusni ko ‘ndalang nishabga keltirish uchun moslovchi 
shturval mexanizmi 3 o ‘matilgan. Saralovchi stolning ko‘ndalang 
o ‘qiga nisbatan perpendikulyar holda siniq chiziq shaklidagi 
akslantiruvchi to ‘siqlar o ‘rnatilgan. To‘siqlar ishchi kanalni tashkil 
qiladi. Uning tebranishi natijasida oqlanmagan don yuqori qatlamga 
chiqib, oqlangan don esa pastki qatlamda bo‘ladi va uning harakati 
qiyinlashadi.
234

---