«jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar»

fanidan keys-stadi va masalalar. 
2.1.
 
«Jahon iqtisodityoti va xim» fanidan talabalar uchun keys – stadilar
 
Po’lat kiritishga bojlar qo’yildi 
AQSHda po’latni mamlakatga kiritishning yangi tariflarini o’zida 
mujassamlashtirgan qonun kuchga kirdi. Yangi stavkalar 30% ni tashkil qilib, 3 
yil muddatgacha amal qiladi. Po’latni import qilish shart-sharoitlarini o’zgarganligi 
haqida 2002 yil mart oyining boshida e’lon qilingan edi.
 
Prezident Bush bu qaror 
milliy metallurglarga kiritiladigan po’latga tariflarning pastligi sababli yuzaga 
kelgan va uzoqqa chuzilgan krizisdan chiqib olishga yordam beradi, degan fikrda. 
Bu albatta boshqa po’lat kuyuvchilar noroziligini keltirib chiqardi. 
Evroittifoq birinchilardan bo’lib JSTga rasmiy ravishda o’z shikoyatini 
bildirdi. Yevroittifoq po’lat quyuvchilar vakillarining fikricha Yangi tariflar 
kiritilgani oqibatida ushbu soxa xar yili 2 mlrd. dollar foydadan voz kechishga 
majbur bo’ladi. Yevroittifoq xam o’z po’lat quyuvchilarini ximoyalash maksadida 
AQSHga qarshi sanktsiyalar qo’llashga hozirlanmokda. Bunday fikrlar jahonning 
boshqa davlatlari tomonidan xam bildirib o’tildi. Yangi tariflar kiritishi Rossiya 
Federatsiyasi, Xitoy Braziliya, Yaponiya, Janubiy Koreya, Norvegiya, Avstraliya 
va Yangi Zellandiya kabi davlatlar eksporti uchun zararlidir. Ammo Janubiy 
Afrika Respublikasi kabi rivojlanayotgan davlatlar AQSHning “qora ro’yxat”iga 
tushmagan. SHuningdek yangi tariflar Kanada, Meksika, Isroil va Iordaniya kabi 
AQSH bilan erkin savdo qilish to’g’risidagi shartnoma tuzilgan davlatlarga
qo’llanilmaydi. 
Bundan tashqari tariflarining tasdiqlanishi AQSHning po’lat maxsulotlarini 
ishlatuvchi kompaniyalar noroziligiga xam sabab bo’ldi. Ularning fikriga ko’ra, 
buning oqibatida po’latning narxi oshadi va soxadagi ishchilar soni qisqaradi.
 
Djordj Bush yangi tariflar kiritilayotganida bunday natija bo’lishini kutgan edi. 
Ammo siyosiy mantiq va muammoni keskin choralar ko’rish bilan bartaraf etish 
ustun keldi. Po’lat quyish kompaniyalari shu yil Kongressda bo’ladigan 
saylovlarda xal qiluvchi rolь o’ynashlari mumkin. Bundan tashqari ular 2004 yilgi 
prezident saylovlariga xam ta’sir ko’satishlari mumkin. AQSHning yangi tariflar 
kiritishi masalasi JST da bir necha oy va xatto yillab davom etishi mumkin. Bu 
masala AQSHning xarakatiga qarshi savdo sheriklari amalga oshiradigan 
xarakatlardan keyin yanada aktuallashishi turgan gap. Iqtisodiy xamkorlik va 
rivojlanish tashkiloti 
(OECD) 
fikricha, ishlab chiqaruvchi kompaniyalar o’z 
biznesining daromadliligini saklash maqsadida o’z quvvatini 100 mln. tonnagacha 
kamaytirishi lozim.