Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

Ко ‘sh yarusli shudgor qilinganda hosilni xisoblab 
chiqish
 
M,=40.5
+3.
5
-3.7
£> = 16.46 
mr± J^^ = ±VT37 = ±i.i7 
Oddiy shudgorlashda hosilni hisoblab chiqish
 
34-jadval
 
Takrorlanishlar
Hosil,s/ga
0„rtachadan
og„ish
(V)
Og„ishlar kvadrati 
(V
2
)
I
36.6
-2.4
5.76
II
37.8
-1.2
1.44
III
39.2
+0.2
0.04
IV
42.4
+3.4
11.56
M,=+39.0
+3.6
][V = 18.8 

---

2 1 2
m
D
=±.
orasidagi farq etarlicha isbotlanmagan, chunki u o‘z hatosidan 
3.3 
marta oshib ketgan. 
Hosil haqidagi ma’lumotlarga farqlanuvchi usul bilan ishlov berishni ko‘p yillik 
tajriba 
ma’lumotlariga 
ham qo’llash mumkin 
: 
±у/(У20
= ±0.45 
Tuzatilgan og„ishlar va dispersiya tahlili usullari bilan olingan hosil haqidagi 
ma‟lumotlarga ishlov berishni tuzatilgan og„ishlar usuli uchun yo„riqnomada 
keltirilgan misolda ko„rib chiqamiz. Bunda g„o„zaga oz miqdorda ma‟dan o„g„itlar 
berib tekshirishlar olib borilgan.
Tuzatilgan og‘ishIarga umumlashtirilgan usul bilan ishlov berish
 
Dastlab takrorlanishlar bo„yicha o„rtacha hosildan og„ishlar aniqlanadi.
Takrorlanishlar bo ‘yicha og ‘ishlarni hisoblash
 
Takrorla
nishlar
Hosi
,s/ga
Farq
0„rtacha 
farqdan 
og„ish (V)
Og„ishlar 
kvadrati (V
2
)
Ko„sh
qatorli
shudgor
Oddiy
shudgor
I
37.5
36.6
0.9
-0.6
0.36
II
39.8
37.8
2.0
+0.5
0.25
III
41.6
39.2
2.4
+0.9
0.81
IV
42.9
42.4
0.5
-1.0
1.00
Farqlanuvchi usul bo ‘yicha farqlar hatolarini hisoblash
 
 ________ _______________ ____________ ____________ ^ ___ 35-jadval
 
M,=40.5 M=39.0 
1.
5
+1.4 
-
1.6 
£K
J
=
2.42
36-jadval
 
Takrorla
nishlar
Hosil, s/ga
0„rtacha
hosil,
s/ga
0„rtacha
hosildan
og„ish
Nazorat
(o„g„itsiz)
N-l 20
N-l 
20 
P
2
O
s
-45
N-l 
20 
P
2
0
5
-90
I
20.5
34.8
36.5
37.8
32.40
-1.0
II
20.2
35.1
37.4
38.2
32.72
-068
III
22.0
36.7
37.6
38.9
33.80
+0.40
IV
23.3
37.0
38.1
40.3
34.68
+1.28
M,=21.5
M,=35.9
M,=37.4
M]=38.8
33.40
+1.68
-1.68

---

2 1 3
Bu formulaga zarur son qiymatlarini ko'yib :
Takrorlanishlar bo'yicha og„ishlar tarkibi bo„yicha o„rtacha hosildan past bo'lsa, 
manfiy belgi bilan , yuqori bo„lsa musbat belgi bilan yoziladi. Musbat belgisi 
og„ishlar yig'indisi va manfiy belgisi og„ishlar yig'indisi bir xil bo„lishi kerak. Tajriba 
bo'yicha o'rtacha hosil tekshirilishi va bo'yiga ham, eniga ham mos kelishi zarur.
Variantlar bo'yicha o'rtacha ko'rsatkichlar og'ishini olib , ulardan tajriba bo'yicha 
o'rtacha hosildan takrorlanishlar og'ishini ayirsak , tuzatilgan og'ishlar chiqadi.
Agar ayiradigan son manfiy bo'lsa , u musbatga aylanadi. Masalan , hisoblash 
ikkinchi takrorlanishning birinchi varianti uchun quyidagicha bajariladi :
-1.3-(-0.68)=-1.3+0.68=-0.62;
Uchinchi takrorlanishning birinchi varianti uchun esa, xisoblash quyidagi tarzda 
amalga oshiriladi :
+0.5-0.40=-0.10 .
Tuzatilgan og'ishlami kvadratga ko'taramiz , variantlar bo'yicha tuzatilgan 
kvadratlar yig'indisini chiqaramiz , so'ngra barcha og'ishlar kvadratlarining umumiy 
yig'indisini £(£
v
2
)
hisoblaymiz.
Variantlar uchun o'rtacha ko'rsatkich hatosi ushbu formula bilan xisoblanadi:
V«(n-1)(/-1)

---