Mavzu: sonlarning ifodalanishi va olmoshning turlari reja: Sonlarning ma'no turi va tuzilishi Olmoshning turlari haqida ma'lumotlar

üch qism qilndi: avvalg‘i
qism — Sairunnafasniï) ahvâl-
u a fa h n iy kayfiyati, ikkinchi qism
—... (Navoiy, M Q).
Ikkinchi tartib soni X III—XIV asrlarga oid ayrim
yodgorliklarda ikindi (ikindü) shaklida ham qo‘llangan:
Ikindi namâzig'a
tegi (QR). Ikindü nam azw aytur (Tafsir)
Tartib sonning ikindi shakli “ Devonu !ug‘atit-turk”da
ham 
ko‘rsatilgan (M K , 1-tom, 158-bet), 0 ‘rxun-
Enasoy va qadimgi turkiy tili yodgorliklarida ikinti
shaklida ishlatilgan.

---

JAMLOVCHI SON
66-§ . Jam lovchi son sanoq sonlarga ~ag(u / -agü, -a
g ‘un
-
egun, -a vf àv, -avian/ àvlàn, -aia/àià afïïkslarini
qo‘shish yo‘li bilan hosil bòladi.
Bu affikslar etim ologik jihatdan bir-biri bilan bogMiq,
ya’ni 
biri ikkinchisidan rivojlangan. M asalan, -ala / -
àlà affiksi -avlan
àviân afïiksining qisqargan shaklidir
(üchâvlàn > üchàvla.
iichàlà, altavlan > altavla > alíala), -avian / -avian affiksi -
av / - 
àv affiksiga -lan /-làn qo‘shilishi bilan hosil bolgan
(üchâv+lân
> üchavlàn, altav+lan > altavlan). -lan f -làn
shakli esa o‘z navbatida jam lik, birgalik kabi m a’nolarni
bildiruvchi -la / -la va -n
qo'shimchalarining birikuvidan
tashkil topgan qocshma affiksdir.
Qiyoslang: bir+lâ+n > bilan (ko‘makchi).

---

-av / -àv, -avian / -àvlàn affikslari bilan yasaluvchi
jam lovchi 
sonlarning yozma yodgorîiklarda qo‘llanishi
XV asrdan boshlab kuzatiladi.
-ala / -àlà affiksi bilan yasaluvchi jamlovchi son ham