M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

PÍSÍQLAwÍSHTÍń MÁnISInE QARAy TÚRLERI
Pısıqlawıshlar is-háreketti sıpatlaw mánisine qaray 
orın, 
waqıt, sın, muǵdar-dáreje, sebep, maqset, shárt
hám 
qarsılas pısıqlawısh
bolıp, 8 túrge bólinedi.
§ 58. Orın pısıqlawısh
232-shınıǵıw
. 
Gáplerdi oqıń. Bayanlawısh penen baylanısıp, 
onıń isleniw ornın bildiretuǵın sózlerdi tabıń hám olardıń qanday 
sorawlarǵa juwap berip kelgenin túsindiriń.
1. Batıstan bult kóterilip kiyatır. 
(T. Q.)
2. Burın bul 
dógerekte el bolǵan. 3. Vokzal keyinlep izde qaldı. 4. Bul 
Tórtkúlde bolǵan edi. 
(Ó. X.) 
5. Olar keyin shegindi. 
(N. D.) 
6. Ol toǵaylıqqa qarap ketti. 
(T. Q.) 
7. Aspanda asıqtay bult 
joq. 
(N. D.) 
8. Biziń elimizde qurılıs isleri keń túrde rawaj-
lanbaqta.
 (S.S.) 
9. Batıstan bult kóterilip kiyatır.
 (T.Q.)
Is-hárekettiń isleniw ornın bildiretuǵın pısıqlawıshqa 
orın pısıqlawısh
delinedi.
Orın pısıqlawısh 
qayerde? qayaqqa? qayda? qayerge? 
qaydan? qayerden? qayaqtan? qayer menen? qalay qaray? 
qayer arqalı?
t.b. sorawlarǵa juwap beredi.
Orın pısıqlawısh, kóbinese orın ráwishi, barıs, orın, 
shıǵıs seplik qosımtalı sózler hám tirkewishli atlıqlar 
arqalı bildiredi. M ı s a l ı :
Uzaqta
qarawıtıp mallar jayılıp 
júr. 
(S. A.)
Ol 
peshtiń artına
jasırındı. 
(T. Q.) 
Úlken 
hawa sharları 
aspanǵa 
kóterildi. 
(«E. Q.»)
Daladan
dúr-
sildi esitildi. Olar 
seyisxana tárepke qaray
ketti.

---

127
233-shınıǵıw.
Kóshirip jazıń. Orın pısıqlawıshlardıń astın sızıp, 
sorawların hám qanday sóz shaqaplarınan bolǵanın aytıń.
1. Azanda Quwat Aldızbay menen birge jaylawǵa shıǵıp 
ketti. 
(I. S.)
Tap sol waqıtta alıstan atlı kórindi. 
(S. A.) 
3. Ol awılǵa kelgeli pillexananıń baslıǵı. 
(N. D.)
4. Hár jerde 
qar ılaqtırısıp oynaǵan balalar kórinedi. 
(T. Q.)
5. Dáryanıń 
ırashınan joqarı shıǵıp, qamıslıqqa kirdik. 
(Á. T.)
6. Biziń 
elimizde ilim keń rawajlanbaqta. 
(«E. Q.»)
7. Eshki ılaqların 
ertip soqpaq penen ketip baratır. 
(S. S.)
234-shınıǵıw.
Kóp noqattıń ornına orın mánisinde sóz tawıp 
qoyıp, gáplerdi kóshirip jazıń. Orın pısıqlawıshtıń sorawın hám 
qaysı aǵza menen baylanısıp kelgenin túsindiriń.
1. ... azıraq tım-tırıslıq payda boldı. 
(Q. J.)
2. ... áynektiń 
aldında qaranlap birew kórindi. 3. ... qızıl jabılǵan stol, úsh-
tórt gúrsi, bir uzın skameyka tur. 
(T. Q.)
4. Diyqan ... ótip 
ketti. 
(I. Y.)
5. Qarawıl tawǵa jetkennen keyin jol janbawırdaǵı 
tar ... joqarı kóteriledi. 
(Sh. A.)