О‘zbekiston respublikasi oliy ya 0 ‘rta maxsus ta’lim yazirligi

Buni yodlab oling!
D ostonning uch qo'lyozm a nusxasi Turkiyada saqlanadi. 
Dostonning Istanbul nusxasi 508 misra, XI bobdan iborat.
Birinchi bobi: 
Yagona Olloh Taologa;
Ikkinchi bobi: 
Payg'am bar Rasulloh (SAV)ga;
U chinchi bobi: 
Beklarga amiri - ulamolarga;
T o ‘rtinchi bobi: 
Asarning yozilishi sabablariga;
Beshinchi bobi: 
limning afzallik tomonlari va uni madh etishga; 
Oltinchi bobi: 
Til odobiga;
Ettinchi bobi: 
Foniy dunyo masalalariga;
Sakkizinchi bobi: 
Saxovat hamda baxillik sifatlariga; 
T o‘qqizinchi bobi: Zakovat, aql idrokka e ’tibor qaratadi. 
O 'ninchi bobi: 
Ijtimoiy masalalarga doir hayotiy saboqlar 
beriladi;
0 ‘n birinchi bobi: Kitob xotimasiga bag'ishlanadi.
Yodda tuting!
51

---

A. Isroilov «Ahmad Yugnakiy o ‘z davrida zabardast ilm nurini 
tarqatuvchi mudarris boigan. Uning tilga tushgan kitobi ta ’limiy
- tarbiyaviy asar bo‘iib, uni «Nasihatnoma» desa ham b o ‘ladi».
Ahmad Yugnakiyning ma’naviy-axloqiy hikmatlari:
1. H ar bir kishi chin inson, pok musulmon b o iish i, haq 
yo ‘lga kirishi, yom on, yaramas, achchiq, yolg‘on so‘zlardan 
saqlanishi uchun tilini tiyishi kerak.
2. Ilmli kishi kerakli so‘zni gapiradi, keraksiz so‘zni yashirib 
q o ‘yadi. Ilmsiz nodon tushunmasdan og‘ziga kelgan gapni so'zlay 
beradi, bunday nodonning tili o ‘z boshini eydi.
3. Sahovatlilik (ahiylik) eng yaxshi insoniy fazilatdir.
4. Boylik orttirishga ortiqcha berilmasdan, emoq - ichmoqqa, 
kiyinishga etarli bo‘lgan boylikka qanoat qil.
5. Saxiylik insonga yetuklik, kamolot, ulug‘ martaba va go‘zallik 
baxsh etadi.
6. Sen odamlar orasida obro‘-e ’tibor orttirishni, sevilishni 
istasang, saxiylik qil, saxiylik seni sevikli qiladi.
7. Orttirgan mol - dunyoni saxovat yo‘liga sarf et!
8. Takabburlikni boshdan oshirib tashla, tavoze qilishni 
yashirin tut, tavoze qilish uchun tezlikda harakat qil.
9. Mehribonlik, shafqat, rahmdillilik Ollohga xos fazilat bo‘lib, 
barcha insonlarni ana shu xislat tark etmasin.
10. Sir saqlashni o ‘rgan. Sening o'zingda siring yashirinib 
turmasa, siringni oshkor etuvchi do'stingdan saqlan.
Xulosa
M a’lumki, insoniyatning m a’naviy-madaniy hayotida yoshlar- 
da ezgulik tuyg‘usini, komillikka xos xislatlarni tarbiyalash masalasi 
muhim o ‘rinda turadi. Ahmad Yugnakiyning ta’lirn-tarbiya haqidagi 
fikrlari X II-X III asrdayoq turkiy xalqlarning e ’tiboriga tushgan, 
didaktik xususiyat kasb etgan yirik ta ’limiy asardir. Bu asarda 
har bir yosh egallashi zarur bo ‘lgan ilm m a’rifat, til — odobi, 
axloq-odob kabi hayotiy masalalari ifodalanadi. Ahmad Yugnakiy 
o ‘z davrining donishmandi, m a’naviyat olimi sifatida shuhrat
52

---

qozongan. Bugungi yoshlarga «H ibat-ul-haqoyiq» asaridagi 
g‘oyalar qimmatli m a’naviy ozuqa boMib hisoblanadi.