Oltin Lutfullayev, Dilshoda Mahmudova, Bahora Damirova, Jahongir Ahmadov

Plato paytida ichki va tashqi oqimlarning bunday muvozanatiga qanday erishiladi?
Kaltsiy (Ca
2+
) o'tkazuvchanligining (gCa) ko'payishi kuzatiladi, natijada
ichki Ca
2+
tokoqimi
hosilbo'ladi. Ichki Ca
2+
tok oqimi bu kanallarning sekin kinetikasini
kuchaytiradi
, sekin ichki tok oqimi
deb ham ataladi (tez ko`tarilish bosqichining Na
+
kanallari bilan taqqoslaganda). Plato paytida ochiladigan Ca
2+
kanallari
L-tipidagi
kanallarbo`lib,
nifedipin, diltiazem va verapamil
kabi
Ca
2+
kanal blokerlari
tomonidan
ingibitor qilinadi. Ichkariga kiruvchi Ca
2+
tokini muvozanatlash uchun
tashqi K
+
tok
oqimi
(K
+
ionlari tomonidan) mavjud (1-faza uchun aytilganidek). Shundayqilib, plato
paytida, ichkariga kiruvchi Ca
2+
tok oqimi tashqi K
+
tok oqimi bilan muvozanatlashadi,
aniq tok oqim nolga teng va membrane potentsiali barqaror depolarizatsiya qilingan
qiymatda qoladi.
Ichki Ca
2+
tok oqimining ahamiyati uning membrana potentsialiga ta`siridan tashqari,
harakat potentsiali platosidagi bu Ca
2+
kiritilishi,qo`zg`alish-qisqarish uchun hujayra

---

Oltin Lutfullayev, Dilshoda Mahmudova, Bahora Damirova, Jahongir Ahmadov |
Mediator jamoasi
ichidagi zaxiralardan qo`shimcha ravishda Ca
2+
ni chiqarishini boshlaydi(bu haqida biroz
keyin, T-naychalar haqida gaplashganda to`xtalamiz).
3-bosqich, repolarizatsiya
. Repolarizatsiya asta-sekin 2-bosqich oxirida
boshlanadi, so`ngra 3-bosqichda tinchlik membrana potentsiali tez repolarizatsiya bo`ladi.
Eslatib o`tamiz, repolarizatsiya tashqi toklar ichki tokdan kattaroq bo`lganda hosil
bo`ladi. 3-faza davomida repolarizatsiya gCa pasayishi (ilgari plato paytida ko`paygan)
va gK ning ko`payishi (tinchlik holatidan ham yuqori darajalarga) natijasida hosil bo`ladi.
G
Ca
ning kamayishi ichki Ca
2+
oqimining pasayishiga olib keladi va g
k
ning ortishi tashqi
K
+
tokining (I
K
) ortishiga olib keladi, K
+
tik elektrokimyoviy gradientdan pastga siljiydi
(1-bosqichda tasvirlanganidek). 3-bosqich oxirida tashqi K
+
toki kamayadi, chunki
repolarizatsiya membrana potentsialini K
+
muvozanat potentsialiga yaqinlashtiradi va
shu bilan K
+
ionlarida harakatlantiruvchi kuch kamayadi.