B. S. Sayfullayev, V. K. Rustamov madaniy tadbirlarni tashkil etish

nihoyasida guruh 
o'z
ijodiy ishlarini uslubiy kengash a’zolariga
taqdim etadilar, uslubiy kengash a’zolari o‘zlarining fikr-
mulohazalarini aytadilar, kamchiliklar bo‘lsa to‘g ‘irlanadi, xullas,
uslubiy kengash a’zolarining tasdig‘idan o ‘tgandan so‘ng ijodiy ish
tomoshabinlarga ko‘rsatiladi.
Olti semestrga mo‘ljallangan o'qish mobaynida 6 xil ijodiy ish
tayyorlanadi. Bunda aktyorlik mahoratiga oid mashqlar, hajviy janr­
lar (intermediya, miniatura, felyeton, latifa, komediyalardan parcha-
lar), tasviriy masal va boshqa asarlami sahnalashtirish ishlari orqali
mashg'ulotlar olib boradilar. Undan tashqari, madaniy tadbirlar
turlari bo‘yicha (masalan, ko‘rik-tanlov, bayramlar, tematik kecha-
lar va h.k.), badiiy publisistik kompozitsiyalar asosida tadbirlar
tayyoflashlari ham mumkin.
119

---

«Madaniy tadbirlarni tashkil etish mahorati» fanini aktyorlik 
mahoratiga tegishli qismini aniq amaliy mashg‘ulotlar orqalil 
o'rganamiz. Shuning uchun ham aktyorlik va rejissyorlik kurslaridal 
o'tilganidek, mavzularni bosqichma-bosqich, boMimlarga ajratibl 
o'zlashtirib boramiz.
Sahnada o'zini erkin his qilish, to‘g‘ri xatti-harakat qilish, 
xullas, aktyorlik mahorati elementlarini o‘zlashtirishni quyidagi 
bo‘limlar orqali o‘rganamiz:
I.Muskullami bo‘shatish.
2-Xatti-harakat, «Agar-da», berilgan shart-sharoitda.
3.Tasawur.
4.Sahnaviy diqqat.
S.Haqiqat tuyg'usi va ishonch.
6.Sabna soddaligi.
7.Hissiyotlarni eslab qolish qobiliyati.
8.Munosabat.
9.Xarakterlik.
10.Tempo-ritm.
II.M izanssena va boshqa mavzular orqali o ‘zlashlirilib boriladi. 
Yuqorida qayd etilgan mavzular aktyorlik mahoratini shakllan- 
tirishga qaratilgan bo‘lib, barchasi bir-birlarini to‘ldirib boradi. Bu 
mavzularni alohida yoritmaymiz, chunki bu materiallar bir qancha 
adabiyotlarda berilgan. Masalan, (Ahmedov F.E. «Ommaviy tadbir 
va bayramlar rejissurasi va aktyorlik mahorati». T. 2007), (B.Say- 
fullayev hamda J.Mamatqosimov hamkorligida yaratilgan «Aktyor­
lik mahorati» darsligi, 2012), (Ismoilov M.I. «Rejissura va aktyorlik 
mahorati boyicha o‘tkaziladigan amaliy mashqlar». T.O‘zFAAK. 
2007), (J.Mahmudov. «Aktyorlik mahorati». Т.: «Bilim». 2005), 
(Станиславский К.С.соб.соч.8 томах «Моё жизнь выскусстве», 
«Работа актёра над собой», «Etika» М. «Искусств»), (J.Mamat­
qosimov. «Ommaviy bayramlar rejissurasida sahna madaniyati». Т.: 
«Fan va texnologiya». 2009) kabi adabiyotlarda ushbu mavzular 
to‘liq berilgan.
Madaniy tadbirlarni tashkil etishda aktyorlik san'ati, mahoratini 
o‘zlashtirish katta rol o‘ynaydi. Guruhlarda asarlar ustida ishlash, 
spektakllardan parchalar tanlash va sahnalashtirish, turli dialog va
120

---

monologlarni tadbirlarda ishlatish va boshqa sbu kabi vazifalami 
amalga oshirishda bu sohaning ahamiyati beqiyosdir.
Sahnaga chiqdingmi, men talabaman yoki men havaskorman, 
deyish noto'g'ri. Sahnaga chiqqan har qanday inson «aktyor» 
qiyofasida namoyon bo'ladi. Chunki, rejissyorning g'oyalarini, 
muallifning matnini, tadbirning mazmuni va boshqa jihatlarini 
sahnadagi insonlar o ‘z ijrolari bilan yoritib beradilar.
«Madaniy tadbirlarni tashkil etish mahorati» fanining amaliy 
qismi ham asosan mana shu shu sohalami o'zlashtirishga 
yo‘naltirilgan.
Takrorlash uchun savollar: