O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

xalq xo‘jaligi tarmog‘i sifatida 
kompyuter texnikasi, 
dasturiy mahsulotlami ishlab chiqarish va axborotni qayta ishlash zamonaviy 
texnologiyasini ishlab chiqish bilan shug'ullanadigan xo'jalik yuritishning 
turli shakllaridagi korxonalaming bir turda jamlanishidan iborat bo'ladi. 
Informatikaning 
ishlab chiqarish tarmog‘i sifatidagi 
o'ziga xosligi va
30

---

2.1-rasm. Informatikaning tarmoq, fan, amaliy fan sohalari 
sifatida tuzilishi.
ahamiyati shundaki, xalq xo'jaligining boshqa tarmoqlari mehnat sama­
radorligi ko‘p jihatdan unga bog‘liqdir. Bundan tashqari, bu tarmoqlar 
me’yorida rivojlanishi uchun informatikaning o‘zida mehnat samaradorligi 
ancha yuqori sur’atlarda o‘sib borishi lozim, chunki hozirgi davrda ja ­
miyatda axborot ko'proq so'nggi iste’mol predmeti sifatida namoyon 
bo'lmokda: odamlarga dunyoda ro'y berayotgan voqealar, ularning kasbiy 
faoliyatiga doir predmet va hodisalar, fan va jamiyatning rivojlanishi haqida 
axborot zamr.
Informatika 
fundamental fan sifatida, 
qanday tuzilmaga ega bo'lishi 
lozim, qanday ishlaydi, uning uchun qanday qonuniyatlar xos ekanligini 
aniqlashdir. Yevropada informatika sohasida quyidagi asosiy ilmiy yo'na- 
lishlarni ajratib ko'rsatish mumkin: tarmoq tuzilmasini ishlab chiqish, 
kompyuterli integratsiyalashgan jarayonni ishlab chiqarish, iqtisodiy va 
tibbiy informatika, ijtimoiy sug'urta va atrof mu-hit informatikasi, pro­
fessional axborot tizimlari.
Informatikada fundamental tadqiqotlar maqsadi istalgan axborot 
tizimlari haqida umumlashtirilgan axborotni olish, ularning qurilishi va 
ishlashining umumiy qonuniyatlarini aniqlashdir.
31

---

Informatika amaliy fan sohasi sifatida quyidagilar bilan shug'ullanadi:
a) axborot jarayonlaridagi qonuniyatlarni o'rganish (axborotni yig'ish, 
qayta ishlash, tarqatish);
b) inson faoliyatining turli sohalarida kommunikatsion-axborot mo­
dellarni yaratish;
d) aniq bir sohalarda axborot tizimi va texnologiyalarini ishlab chiqish 
va ularning hayotiy bosqichini, ularni ishlab chiqarish, ishlashni va 
hokazolarni loyihalash, ishlab chiqish bosqichlari uchun tavsiyalar 
tayyorlash.
Demak, informatikaning bosh vazifasi axborotni yangilash, uslub va 
vositalarni ishlab chiqish va axborotni qayta ishlashning texnologik jara­
yonlarini tashkil etish, ulardan foydalanishni ishlab chiqishdir.
Informatikaning asosiy vazifalari quyidagilarni o'z ichiga oladi:
• istalgan xususiyatdagi axborot jarayonlarini tadqiq etish;
• axborot jarayonlarini tadqiq etishdan olingan natijalar negizida 
axborotni qayta ishlaydigan axborot tizimini ishlab chiqish va yangi 
texnologiyani yaratish;
• jamiyat hayotining barcha sohalarida kompyuter texnikasi va 
texnologiyasidan samarali foydalanishning ilmiy va muhandislik muam­
molarini yaratash, tatbiq etish va ta’minlashni hal etish.