Matematika oqíTÍw metodikasí

Bóliwde qaldıq shıǵatuǵın máselelerdi sheshiw 
1. 
Hár bir jup mısallardı salıstırıń hám olardı sheshiń: 
27 : 9 
35 : 5 
44 : 4 
63 : 7 
29 : 9 
38 : 5 
46 : 4 
68
9 
2. 
16sm uzınlıqtaǵı kesindi sızıń. Bul sızılmada 5 sm den 
neshewi bar ekenligin kórsetiń. 
3. 
Oqıwshılar pátpelek jasawı ushın 8 minuttan waqıt kerek 
boladı. 32 minutta neshe pátpelek jasaw múmkin? 35 minutta she? 
40 minutta she? 46 minutta she? 
4. 
1 kóylekke 3 m shıt ketedi. 21 m shıttan neshe sonday 
kóylek tigiw múmkin? 25 m (27m, 29 m) shıttan she? 
5. 
a 
7 
6 
c 
32 
36 
b 
9 
8 
d 
8 
4 
a ∙ b 
49 
48 
c : d 
4 
7 
6. 
1) Bir hayal 12 stul ushın 48000 sum tóledi. Sonda 2 stul 
qansha turadı? 
2) Bul máselege keri másele dúziń hám onı sheshiń. 
7. 
Esaplań
3 ∙ 33 – 28 : 4 
48 ∙ 1 – 56 ∙ 0 
48 : 6 ∙ 7 
2 ∙ 48 + 72 : 24 
0 ∙ 75 + 5 ∙ 16 
27 : 3 ∙ 5 
8. 
1) Bóliwdi orınlań hám sheshiliwin kóbeytiw menen 
tekseriń: 56:28 93:31 72:4 
2) Kóbeytiwdi orınlań hám sheshiliwin bóliw menen tekseriń:
24∙3 48∙2 15∙8 
339

---

 
Sabaq úlgisi 
Qaldıqlı bóliwge baylanıslı máselelerdi sheshiw 
1.
23:4. 23 sanı 4 ke qaldıqsız bólinbeydi. 23 ten kishi hám 4 ke 
qaldıqsız bólinetuǵın eń úlken san 20 sanı. 23 ti tórtke bóliw 
múmkin, 5 payda boladı hám 3 qaladı. 23:4=5 (3 qaldıq). 
2.
Hár bir jup mısalların salıstırıń hám olardı sheshiń: 
21 : 7 
45 : 5 
48 : 6 
64 : 8 
22 : 7 
47 : 5 
51 : 6 
71 : 8 
3.
13 : 2 
63 : 8 
43 : 5 
38 : 8 
17 : 3 
78 : 9 
52 : 7 
19 : 4 
4.
Dápter 2 sum turadı. Eger oqıwshıda 10 sum bolsa, ol neshe 
dápter alıwı múmkin? 14 sum bolsa she? 15 sum bolsa-she? 17 sum 
bolsa she? 
5.
7 ge bólgende qaldıqta 1 shıǵatuǵın úsh san hám 8 ge 
bólgende qaldıqta 5 shıǵatuǵın úsh san jazıń. 
6.
39 + 44 : 1 - 27 
48 : 8 ∙ 12 
7 ∙ 4 + 3 ∙ 3 
75 + 15 – 96 : 8 
54 : 6 ∙ 11 
6 ∙ 6 – 4 ∙ 7 
7.
(x - 24)+ 9 = 48 (x + 27) – 9 = 73 x ∙ 25 = 75 
Qapshıqtaǵı 70 kg undı 3 kg nan ólshep qaltashalarǵa saldı. 
Qapta neshe kilogramm un awısıp qaldı? Eger, sol 70 kg undı 4 kg 
nan ólshep qaltashalarǵa salǵanda, qapta neshe kilogramm un 
qalǵan bolar edi? 5 kg nan ólshep salınsa- she? 
Bóliwshi 12, tolıq emes tiyindi 20, qaldıq 10. Bóliniwshini 
tabıń. 
Sheshiw: 12∙20+10=240+10=250.
Tekseriw: 250:12=20(qaldıq10) 
Qálegen sandı 4 ke bólgende qanday qaldıqlar shıǵıwı múmkin? 
10 ǵa bólgende qanday qaldıqlar shıǵıwı múmkin? 
340

---