Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti regional geologiya, geomorfologiya

Paleogen davri 
 
Paleogen davri yotqiziqlari Rus platformasining janubida hosil 
boʻlgan, maksimal Chegarasi Tula shaxrigacha etib borgan. Asosiy oʻrnini 
sayoz suvli tyerrigen yotqiziqlari egallagan, ular kontinental va dengiz 
fasiyalarida vujudga kelgan. Birinchi marotoba Tokembriy bloki vujudga 
kelganidan keyin, Ukrain kristallik qalqoni va Voronej tepaligi dengiz 
havzasiga choʻkib kyetadi. 
Kesimlar shuni koʻrsatadiki, paleogen davrida transgressiya tekis 
tomonidan keladi. Shuning uchun janub tomondan paleogen eosen va 
oligosen ohaktoshlardan, myergellardan ohaktoshli gillardan tashkil 
topgan, yani bu yerda chuqur dengiz havzasi mavjud. Janubdan 
shimolga qarab relyef koʻtariladi, sayoz suvli dengiz havzasi asta 
sayozlasha boradi, shimol tomonga qarab asosan turli rangdagi tyerrigen 
choʻkindilar glakuonitlar bilan birga. Tebranish harakatlari natijasida 
butun hudud sayoz suvli havzaga dengiz sayoz suvli choʻkindi va 
kontinental kvarsli-qumli, koʻmirli-gilli, asosan koʻmir qatlamlari hosil 
boʻladi. 
Rus platformasini janubida maksimal choʻkish yuqori eosen davriga 
toʻgʻri keladi, Shunda barcha yerlarda nummunitli ohaktoshlar, 
poydevorni koʻtarilgan joylarida gillar, fosforitlar vujudga keladi. Rus 

---

51 
platformasining yuzi bir tomonga ogʻgani tufayli choʻkindilar qalinligi 
40-50 m shimolda, janubda 600-800 m ortib boradi. 
Nazorat savollari: 
1. Rus platformasini Mezozoy va Kaynazoy davrlari yotqiziqlarini
rivojlanishi. 
2. Rus platformasini Mezozoy va Kaynazoy davrlarini
paleogeografiyasi. 
3. Rus platformasini Trias, Yura va Boʻr davrlari yotqiziqlari. 
4. Rus platformasini Paleogen, Neogen va Toʻrtlamchi davrlari
yotqiziqlari. 
5. Rus platformasini Mezozoy va Kaynazoy davrlarini
paleogeografiyasi. 
6. Rus platformasini Mezozoy va Kaynazoy davrlari foydali qazilma
boyliklari