O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti shahrisabz filiali

o`pka ventilyatsiyasini o`tkazish 
Sun'iy o`pka ventilyatsiyasi jabrlanuvchining organizmini uning hayotini saqlab qolish 
uchun zarur bo`lgan kislorod bilan ta'minlash maqsadida jabrlanuvchi o`pkasiga havo puflashdan 
iborat. 
Sun'iy o`pka ventilyatsiyasi nafas olmayotgan, biroq tomiri urib turgan jabrlanuvchilarda 
o`tkaziladi. 
Agar hodisa sodir bo`lgan joyda xavf-xatar bo`lmasa, dastlabki tekshirish o`tkaziladi. 
Jabrlanuvchining xushi joyidaligini aniqlash, "Sizga yordam kerakmiq" deb baland ovoz bilan 
so`rash lozim. 
Jabrlanuvchi hushsiz bo`lsa, jabrlanuvchini asta orqasiga aylantirib (zarur bo`lgan 
taqdirdagina), nafas yo`llarini ochib (boshini orqaga egib, iyagini ko`taring), boshini orqaga 
egib, iyagini ko`tarib, bolalarda - peshonasiga asta bosib, iyagini ehtiyotkorlik bilan ko`tariladi. 
Nafas bor-yo`qligini tekshirish uchun nafas bor-yo`qligini aniqlash kerak. Buning uchun 
5 sekund davomida ko`rish. eshitish va sezish nazoratidan foydalanish lozim. Nafas olmayotgan 
bo'lsa, "Og`izdan-og`izga" 2 marta to`la puflanadi. 
Tomiri 
urayotgan-urmayotganini 
tekshirish 
uchun 
kekirdakni paypaslab topib, bo`yinning yonida joylashgan 
chuqurchaga barmoq surib boriladi. Tomir urishi 10 sekund 
davomida tekshiriladi. 
Sun'iy o`pka ventilyatsiyasini o`tkazish davom ettiriladi
.
Buning uchun boshni orqaga egib, iyagini ko`tarish uslubi bilan 
nafas 
yo`llarini havo o`tadigan holatda tutib turiladi. 
Jabrlanuvchining burun kataklari qisiladi: 
• Kattalarda: har 5 sekundda 1 marta to`la puflanadi. 
• Bolalarda: har 3 sekundda 1 marta to`la puflanadi. 
• Go`daklarda: har 3 sekundda 1 marta to`la puflanadi. 
Havo o`pkaga o`tayotganiga ishonch hosil qilish uchun ko`krak qafasi ko`tarilishi 
kuzatiladi. Katta yoshli jabrlanganlarda: shu ishni 1 minut davom ettirib, bu vaqt ichida 12 marta 
puflanadi. Bolalarda: shu ishni 1 minut davom ettirib, bu vaqt ichida 20 marta puflanadi. 

---

167 
Tomir urishi va nafasni bir necha minut oralatib tekshirib turiladi. Agar jabrlanuvchining 
tomiri urib turgan bo`lsa-yu, avvalgidek nafas olmayotgan bo`lsa, tez yordam yetib kelgunicha 
sun'iy o`pka ventilyatsiyasi davom ettiriladi.
Agar jabrlanuvchining tomiri urmayotgan, o`zi nafas olmayotgan bo`lsa, yurak-o`pka faoliyatini 
tiklash ishini (reanimatsiya)ni o`tkazish boshlanadi. 
Jabrlanuvchining tomiri urayotgani va u nafas olayotgani sezilsa, jabrlanuvchini xushiga 
keltiruvchi holat (tiklanish holati)da yotqizib, nafas yo`llarini havo o`tadigan holatda tutib 
turiladi. Nafas olishini kuzatib turib, qattiq qon ketayotgani ma'lum bo`lib qolsa, u to`xtatiladi.