|
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
“Yoshlar kelajagimiz”
2.
“Boshlang’ichda yangi metodlar”
3.
“Biz yoshlarga berilgan e’tibor”
883
ФИО автора:
Dadaxo’jayeva Nilufar Maxamadolimovna
Namangan viloyati Yangiqo’rg’on tumani
21-maktab boshlang’ich sinf o’qituvchisi
Название
публикации:
«BOSHLANG’ICH
SINF
O’QUVCHILARNI
MATEMATIK SAVODXONLIGINI SHAKLLANTIRISH USULLARI»
ANNOTATSIYA
Maqola boshlang’ich sinf o’quvchilarni matematik savodxonligini shakllantirishda
dars samaradorligini oshirishda axborot texnologiyalaridan foydalanishning
ahamiyati haqidan. Matematika o’qitishning asosiy vazifalaridan biri o’quvchilarni
har tomonlama yetuk inson qilib tarbiyalash hisoblanadi .
Kalit so’zlar: zamonaviy pedagog,axborot test, mantiqiy,
kompyuter,multimedia,matematika ,elektrondarslik,qo’llanma.
Ozbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek ,Xalq
ta’limi sohasidagi ta’lim standartlari va o’qitish uslublarini xorijiy tajribalar
asosida ,o’quvchining individual
qobilyani ro’yobga chiqarish nuqtai
nazaridan qayta kor’rib chiqildi “Farzandlarimizni qobilyatinini ro’yobga
chiqarishga bolalikdan e’tibor berib ,ularning kamoloti uchun barcha
imkoniyatlarimizning safarbar etsak ,yurtimiz yanada ko’plab Beruniylar ,Ibn
Sinolar,Ulug’beklar yetishib chiqadi .Men bunga ishonaman “ degan fikrlari
asosida umumta’lim maktablarida o’quvchilarning
matemtik savodxonligini
oshirish
bilimini xolisona nazorat qilish va baholash bo’yicha bir necha
islihotlar olib borildi.
Matematikani o’qitishda bolajak pedagog zamon talablari asosida innovatsion
tehnologiyalardan foydalanishimiz dars davomida multimedia vositalaridan
,ko’rgazmali qurollardan , turli xil didaktik o’yinlar va metodlardan foydalanib dars
tashkil etishi maqsadga muofiq.Boshlang’ich sinf o’qituvchisi ta’lim –tarbiya
ishlarini yuqori saviyada tashkil qilish ,mashg’ulotlarni DTS talablariga muofiq
tashkil qilish va olib borishi lozim. Zamonaviy pedagog kompyuterdan foydalana
884
bilishi –kompyuter yordamida o’qitish vositalariidan foydalana olishi va o’quv
jarayonida tadbiq qilish ko’nikmasiga ega bo’lishi o’z bilimini takomillashtirib
borishi lozim.
Hozirgi ta’lim muassasalarida zamonaviy kompyuter ,axborit
kommunikatsiyalar tehnologiyalari asosida jihozlanmoqda. Bu pedagogning o’z
mehnat faoliyatlariga yangicha yondashuvlarini talab qiladi pedagog faoliyatni
mukammallashuviga olib keladi.Boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun yaratilgan
elektron darslik ,qo’llanma ,va taqdimotlardan o’quv jarayonida keng
foydalanilmoqda .Ona tili,Matematika,o’qish va tabiatshunoslik fanlarini o’qitishda
axborot tehnologiyalari yordamida turli xil ko’rgazma va slaydlardan dars jarayonida
foydalanish mumkin.
-O’qish ,ona tili fanlarida katta ekranda harflarni so’zlarni bir-biriga qo’shib
o’qish ,so’ngra kichik ertak va hikoyalarni o’qish.harflarni to’g’ri va chiroyli yozish.
-matematika fanidan oddiy amallardan foydalanib ,slaydlar yordamida
masalalar yechish ,turli xil hisob kitob o’yinlarini tashkil etish
Elektron darslik,qo’llanma va taqdimotlardan o’quv jarayonida foydalanish bir
qator muammolar ham kuzatilmoqda:
1-O’qituvchini kompyuter savodxonligi yetarli darajada emasligi:
2-Maktabda kompyuter va proyektorlarning yetishmasligi
3-Dars jarayonida kompyuterdan me’yorida foydalanmaslik
Bu muammolarni hal etish uchun boshlang’ich sinf o’qituvchisi axborot
tehnologiyalari vositalari bilan o’z ustida ko’proq ishlashi lozim.
“Yaxshi o’qituvchi bilan buyuk o’qituvchini farqi nimada? Yaxshi o’qituvchi
o’quvchisini qobilyatlarini so’ngi chegarasigacha rivojlantiradi.Buyuk o’qituvchi esa
bu chegarani bir qarashdayoq ko’ra oladi” .
O’quvchilarning matematik qobilyati darsda,turli xil tanlovlarda,matematika
to’garaklarda,sinfdan tashqari mashg’ulotlarda va olimpiadalarda nomoyon bo’ladi.
Boshlang’ich sinf o’qituvchisi o’quvchilarga matematik savodxonligini oshirishda
tailim berishda noan’anaviy usullardan foydalanish maqsadga tez erishtiradigan faol
usul hisoblanadi.
885
Yoshlarni ezgu niyat ruhida tarbiyalash esa asosan boshlang’ich sinfda tahsil
olayotgan davrdan boshlanadi.Boshlang’ich sinfdao’quvchilarni diqqatini mustakam
emas.Ular ko’pincha bir faoliyat turidan ikkinchisiga qaratishni bilmaydi.Ayniqsa 1-
sinfda o’quvchining o’zi doskada har xil geometrik shakllarni ,yozuvlarni, misol va
masalalarni bajarishi,rangi ,kattaligi,shaklini o’zgartirish imkonyati berilganda
diqqati kuchayadi .Masalan:matematika darsida kompyuter vositalari,interfaol
doskadan foyalanishi bilan o’quvchilarni qiziqishlari ortadi va shu bilan birga
darsning samaradorligi oshadi.Barcha o’quvchilar darsga jalb qilinadi.Mavzuni
xajmining kattaligi bolalarni qiynamaydi,balki faoliyat o’yin shaklida AKTdan
samarali foydalanib o’tilsa faol o’qishga imkon beradi . 6-9 yoshli bola o’yin
faoliyatida hali o’yin faoliyati turi o’ziga xos ahamiyat kasb etadi.
INTERFAOL DOSKA-matematika darsida ko’rgaz mali ,yorqin, chaqqon qiluvchi
juda qulay uskunadir o’quvchilar uchun muhim hisoblanadi.
Shuningdek ,umumta’lim maktablarida xususan boshlang’ich sinf o’quvchilarini
darsdagi faolligini oshirish ularni intelektual salohiyaini rivojlanirish.fikrlash
qobilyatini kengaytirish ,og’zaki va yozma hisoblashni rivojlantirishda esa test
topshiriqlarining o’rni beqiyos .
Matematika fanidan tayyorlanadigan test sinovlari asosan mustahkamlash
darslarida o’tkaziladi. Kundalik mashg’ulotlari jarayonida mavzuga mos qisqa
testlardan foydalaniladi bu usul o’quvchilar ongiga mustahkam muhrlanib qolishiga
,ma’lumotlarni uzoq vaqt yodda tutishga yordam beradi.Ekran orqali ko’rib ,eshitib
,orqali tayyorlangan testlarga javob berishlari natijasida o’quvchilarning fanga
bo’lgan qiziqishlari ,faolligi yanada ortadi
Boshlang’ich sinf o’quvchilar uchun
Boshlangich sinf o’qitvchisi nazariy bilim berishda kundalik hayotiy misollar
orqli ko’rgazmali dars tashkil etsa o’quvchida ijodiy izlanish mustaqil fikr yuritish
ko’nikmasi shakllanadi faolligi ortadi. Masalan: Kasr ,ulush mavzularida butun non
va tarvuzni olib ular haqidagi tushunch va tasavvurlarni mustahkamlab butun nonni
va tarvuzni yarmi -2qismligini 1/2,2/2, chorak-4qismligini
1/4,2/4,3/4,4/4,nimchorak- 8qismligini 1/8,2/8….. qismlarga ajratib,1/2=2/4,
886
2/4=4/8,1/2=4/8 tengligini non misolida dars jarayoni qismlarga bolib tushuntirilsa
o’quvchilar yaxshi tushunib uyda ota-onasi bilan ham takrorlab mavzuni
mustahkamlab oladi va eshitgandan ko’ra korgan maqsadga muofiq bo’ladi
2
1
Do'stlaringiz bilan baham: |
