Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod

Valyutaviy cheklash turlari va ularning ahamiyati

39

 

Sektsiyalar 

Shu sektsiyaga tegishli cheklashlar 

“Valyuta kursi rejimi” 

Valyuta  kurslarining  ko'pligi,  rejim  turlari,  rezidentlarning  ma'lum 

operatsiyani amalga oshirish uchun sotib olingan chet el valyutasiga 

soliqning o'rnatilishi forvard kursining kafolatlanishi. 

“Hisob-raqamlari” 

Mazkur  davlatda  rezident  yoki  norezidentlarning  milliy  valyutada 

hisob-raqamlarini ochish bo'yicha cheklashlar. 

“Kontrakt valyutasini 

oldindan belgilash” 

Boshqa  davlatlar  bilan  hisob-kitob  qilishda  hisob-kitoblar  shakli  va 

valyuta tanlash bilan bog'liq cheklashlar. 

“Import va import 

to'lovlari” 

Importni  litsenziyalash,  importga  avans  depozitlash,  import  uchun 

valyuta to'lash  bo'yicha cheklashlar. 

“Eksport va eksport 

tushumlari” 

Eksportni  litsenziyalash,  eksport  tushumlarini  repatriatsiya  qilish 

yoki majburiy topshirish bo'yicha talablar. 

“Nosavdo operatsiyalar 

bo'yicha to'lovlar” 

Joriy  nosavdo  operatsiyalarga  to'lovlar  uchun  ruxsat  olish  bilan 

bog'liq  cheklashlar  (chet  elga  pul  ko'chirish,  turistik  va  xizmat 

safariga  ketishda  valyutani  ayirboshlash  me'yorining  (normasining) 

o'rnatilishi,  chet  el  ishchi  va  xizmatchilarining  pul  ko'chirishiga 

me'yorlar (normalar) o'rnatilishi). Milliy va chet el banknotalarining 

eksportiga qo'yiladigan ixtiyoriy cheklashlar. 

“Nosavdo operatsiyalar 

bo'yicha tushumlar” 

Nosavdo operatsiyalaridan keladigan chet el valyutasidagi tushumlar 

bilan  bog'liq    rejimlar,  chet  el  va  milliy  banknotalar  importiga 

o'rnatiladigan cheklashlar. 

“Kapitallar va kreditlar 

harakati” 

Kapitallar 

harakati 

doirasida 

maxsus 

koridorlar,chet 

el 

investitsiyalari,  ularning  repatriatsiyasi  va  foydaning  chet  elga 

ko'chirilishi  bo'yicha  cheklashlar,  norezidentlarning  mazkur  davlat 

ichida  bir-biridan  moliyaviy  resurslarni  qarz  olish  bo'yicha,  milliy 

xo'jalik  sub'yektlarining  chet  eldan  kredit  olishi,  qimmatbaho 

qog'ozlar importi va eksporti bo'yicha cheklashlar.  

 

Quyidagilar amaliyotda qo'llaniladi: 

-  import qiluvchilarga xorijiy valyutani sotilishini litsenziyalash; 

-  valyuta  qimmatliklarini  davlat  idoralarining  maxsus  ruxsatnomasiz  olib 

kirilishi va olib chiqib ketilishini man etilishi; 

-  jismoniy  shaxslarning  xorijiy  valyutadagi  mablag'larga  egalik  qilishi  va 

tasarruf etishini cheklash; 

-  chet elga shaxsiy daromadini o'tkazishni tartibga solish; 

-  sug'urta va boshqa to'lovlarni amalga oshirishi; 

-  chet elga chiqishda milliy valyutani xorijiy valyutaga nisbatan ayirboshlashni 

limitlash.