Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod

Markaziy bank majburiy zaxira talablari

36

 (foizda) 

Amal qilish muddati 

Y

ur

id

ik

 sh

axs

lar

ni

n

g

 

tal

ab

 q

il

ib

 o

li

ng

ui

cha

 

va

 1

 yi

lda

n

 or

ti

q

 

bo'

lm

agan

 m

udd

at

li

 

depoz

it

lar

i 

u

chun

 

Y

ur

id

ik

 sh

axs

lar

ni

n

g

 

m

udda

ti

 1 

y

il

d

an

 3 

yi

lg

ac

ha

 bo'

lga

n

 

m

udda

tl

i 

d

epoz

it

la

ri

 

uchun

 

Y

ur

id

ik

 sh

axs

lar

ni

n

g

 

3 

yi

ldan

 o

shi

q

 

m

udda

tl

i 

d

epoz

it

la

ri

 

uchun

 

Y

ur

id

ik

 

sha

xs

la

rni

n

gche

t 

el

 

val

yu

tas

ida

gi

 

depoz

it

lar

i 

u

chun

 

1994 yil 1 maydan 

30 

10 

30 

1995 yil 1 yanvardan 

25 

10 

25 

1996 yil 1 iyuldan 

25 

10 

 

1997 yil 1 dekabrdan 

20 

10 

 

2000 yil 1 maydan 

20 

 

2005 yil 1 fevraldan 

15 

5 

2005 yil 1 avgustdan 

15 

8 

2007 yil 1 sentyabrdan 

13 

2008 yil 1 noyabrdan 

15 

2009 yil 1 sentyabrdan 

15 

12 

10,5 

Chet elvalyu-

tasidagi 

depozitlar 

uchun ham shu 

me'yor-lar 

o'rna-tilgan 

 

Keyinchalik  O'zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  Boshqaruvining 

2005  yil  16  iyuldagi  qaroriga  asosan,  majburiy  zaxiralar  miqdori  2005  yil  1 

avgustdan  e'tiboran  jalb  qilingan  depozitlar  va  omonatlar  turlari  bo'yicha  barcha 

banklar  uchun  bir  xilda,  milliy  valyutada  jalb  qilingan  depozitlar  bo'yicha  -  15 

foiz, xorijiy valyutada jalb qilingan depozitlar bo'yicha - 8 foiz qilib belgilandi. 

Pul  massasining  maqsadli  parametrlaridan  kelib  chiqqan  holda  hamda 

tijorat  banklari  tomonidan  uzoq  muddatli  depozitlar  jalb  qilinishini  yanada 

                                           

36

 

"Tijorat banklarining O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankida depozitga o'tkaziladigan majburiy rezervlari 

to'g'risida"gi (18.01.2005 yil, 09.09.2009 yil) Nizomga muvofiq ishlab chiqilgan.

 

---

43 

 

rag'batlantirish  maqsadida,  2009  yilning  1  sentyabridan  majburiy  rezervlar 

normasi  tijorat  banklari  depozitlarining  muddatiga  qarab  tabaqalashtirildi. 

Jumladan,  majburiy  rezervlar  normasi,  muddati  1  yilgacha  bo'lgan  depozitlar 

bo'yicha - 15 foiz, muddati 1 yildan 3 yilgacha bo'lgan depozitlar uchun - 12 foiz, 

muddati 3 yildan ortiq bo'lgan depozitlar bo'yicha - 10,5 foiz miqdorida o'rnatildi. 

2014  yilda  inflyatsiya  va  pul  massasining  maqsadli  parametrlaridan  kelib 

chiqib  hamda  tijorat  banklarida  uzoq  muddatli  resurs  bazasini  yanada 

kengaytirish  maqsadida,  majburiy  rezervlar  normasi,  yuridik  shaxslarning  talab 

qilib olinguncha va 1 yilgacha bo'lgan muddatga jalb qilingan depozitlar uchun –

 15 foiz,  1  yildan  3  yilgacha  bo'lgan  depozitlar  uchun  –  12  foiz,  3  yildan  ortiq 

bo'lgan depozitlar uchun – 10,5 foiz miqdorida o'zgartirilmasdan qoldirildi. 

2013  yilda  tijorat  banklarining  Markaziy  bankdagi  majburiy  rezervlari 

hajmi  207  mlrd.  so'mga  ko'paydi  2014  yilda  tijorat  banklarining  Markaziy 

bankdagi  majburiy  rezervlari  hajmi  443  mlrd.  so'mga  yoki  yil  boshiga  nisbatan 

31,8  foizga  ko'paydi.  2012-2014  yillar  oralig'ida  tijorat  banklarining  majburiy 

zaxiralari  2  martadan  ko'proqqa  ortib,  qariyb  1,8  trln.  so'mga  etdi.  (6-rasmga 

qarang). 

6-rasm.