Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod

 

5-jadval 

Rivojlanayotgan va o'tish davri iqtisodiyoti mamlakatlarida majburiy 

zahiralar normativi

40

 

 

Mamlakat 

Normativ, % 

Mamlakat 

Normativ, % 

Bolgariya 

8 

Polsha 

5 

Braziliya 

15-75 

Rossiya 

2,5 

Vengriya 

11 

Saudiya Arabistoni 

2-7 

Isroil 

0-6 

Singapur 

3 

Hindiston 

3-11 

Slovakiya 

3-6,5 

Indoneziya 

3-5 

Sloveniya 

12 

Kolumbiya 

5-21 

Tailand 

6 

Latviya 

7 

Chexiya 

2 

Litva 

8 

Chili 

3,6-9 

Malayziya 

13,5 

Estoniya 

13 

Meksika 

0 

Janubiy Afrika 

2 

Peru 

7 

Janubiy Koreya 

1-5 

 

Keyingi  yillarda  rivojlangan  davlatlar  markaziy  banklari  tomonidan  pul 

massasini  tartibga  solish  vositasi  sifatida  majburiy  zaxira  normalari 

pasaytirilmoqda  yoki  ushbu  vositada  umuman  ishlatilmayapti.  Chunki  majburiy 

zaxira  talablari  o'rnatilishi  tijorat  banklariniig  iqtisodiyotni  kreditlash 

imkoniyatlarini  chegaralab  qo'yadi.  Jumladan,  1990  yili  AQShda  muddatli 

depozitlar  bo'yicha  majburiy  zaxira  talablari  bekor  qilindi,  Kanadada  1992 

yilning  iyun  oyidan  boshlab  omonatlarning  barcha  turlari  bo'yicha  majburiy 

zaxira  talablari  ikki  yil  muddatga  bekor  qilindi.  Bundan  tashqari,  Shveytsariya, 

Yangi  Zelandiya  va  Avstraliyada  ham  majburiy  zaxira  talablari  umuman  bekor 

qilindi.  MDH  davlatlarida  ham  yuqorida  qayd  qilingan  davlatlardagi  kabi 

o'xshash  tendentsiyani  kuzatish  mumkin  (6-jadvalga  qarang).  Majburiy  zaxira 

stavkalarining  pasaytirib  borilishi  tijorat  banklarining  rkeditlash  qobiliyatini 

oshiradi,  pirovardija  moliya  bozori  kengayib,  milliy  iqtisodiyotda  investitsion 

faolik darajasi ortadi.