Menejmentga kirish

tarmoqli boshqarish 
bilan 
xududiy boshqarishning
mutanosibligini ta’minlashdir. ¥ar bir korxona qandaydir 
bir tarmoqqa (sektorga) kiradi. Ayni vaqtda u bir tuman xududida 
joylashganligidan maxalliy ishlab chiqarish - xududiy kompleksiga kiradi. 
Boshqarish jarayonida bu funksiya xam xududiy, xam tarmoq manfaatini koʻzda 
tutishi lozim. Tarmoqqa doir boʻlgan boshqaruv funksiyalari zarur. Busiz tarmoq 
“yoʻqoladi” , yagona texnik va texnologiya siyosatini amalga oshirish va butun 
tarmoqqa taaluqli boshqa masalalarni xal etish qiyin boʻladi. 
Biroq, ayni vaqtda, boshqarishning 
xududiy funksiyalari
xam zarur. Bu 
funksiya muayyan tuman, viloyat xududida joylashgan turli tarmoqlar (sektorlar)ga 
qarashli korxonalar faoliyatini muvofiqlashtiradi, ratsional aloqalarni oʻrnatilishini 
ta’minlaydi. Hududiy funksiyalar idorachilik gʻovlarini yoʻqotish, noratsional 
tashuvlarni kamaytirish va pirovardda samaradorlik darajasini oshirish 
imkoniyatini beradi. 
Qayd qilingan funksiyalardan tashqari boshqarishning oʻziga xos aniq funksiyalari 
xam bor.
Boshqarishning oʻziga xos aniq funksiyalari deganda muayyan boshqaruv 
organiga va uning boshqaruvchisiga konkret biriktirilgan ishlar, mas’uliyat, 
maqsad va unga erishish vositalari majmuasi tushuniladi. 
Tegishli funksiyalarning toʻla-toʻkis va sifatli bajarilishi uchun ishlab 
chiqarishning muntazam yoki umumiy raxbarlari-direktor (rais), uning 
oʻrinbosarlari, boʻgʻin va boʻlimlar boshligʻi, brigadir, shuningdek, xizmat 
koʻrsatish boʻlimlari raxbarlari-kadrlar boʻlimi boshligʻi, reja-iqtisod boʻlimi 
boshligʻi va boshqalar mas’uldirlar. Quyida korxona (firma, jamoa xoʻjaligi)ni 
boshqarishning oʻziga xos aniq funksiyalari va ularning asosiy mazmunini 
keltiramiz)
1
.
Motivatsiya. 
Ruscha-oʻzbekcha lugʻatda motivatsiya tushunchasi biror ish yoki 
harakatning yuzaga kelishiga sababchi boʻlgan motivlar, dalilar, isbotlar, 
bahonalar, vajlar yoki sabablar majmui ma’nosida talqin etiladi.
18
Bu tushuncha 
bevosita inson omili bilan chambarchas bogʻliqdir. Shu nuqtai nazardan: 
1
Qarang: Yo‘ldoshev Sh.A. Ishlab chi¢arishni boshqarish asoslari. Oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun darslik.-T. 
“O‘qituvchi” 1987, 90-93 betlar: 
18
Ruscha-o‘zbekcha lug‘at. T., “UzFA nashriyoti”, 193, 111-bet

---

79 
Motivlashtirish
-bu ruhiy omil boʻlib, shaxs faolligining manbaasi, sababi, 
dalili va harxil turli ehtimollaridir. U xodimlarni jonli mehnat faoliyatiga 
ragʻbatlantiruvchi kuchli vositadir. 
Boshqacha qilib aytganda 
motivlashtirish
-bu kishilar faoliyatini ruhiy 
yoʻllar bilan maqsadga muvofiq yoʻnaltirishdir. U mua’yan ehtiyojni qondirish 
bilan bogʻliq. Ehtiyoj esa sabablarda namoyon boʻladi.