Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил " " апрелдаги

 Савдога сиёсатлари борасидаги шартномалар 
Мамлакатларнинг савдо сиёсатлари шаффоф бўлиши халқаро савдо 
иштирокчилари учун жуда муҳимдир. ЖСТда бунга икки йўл билан 
эришилади: бир тарафдан, ҳукуматлар ЖСТ ва бошқа аъзоларни мунтазам 
"билдиришлар" орқали мамлакатдаги маълум чоралар-тадбирлар, ислоҳотлар 
ёки қонунлар тўғрисида хабардор қилиб туришлари керак; бошқа тарафдан, 
ЖСТ алоҳида мамлакатларнинг савдо сиёсатини мунтазам равишда кўриб 
чиқиб, баҳолаб туради. “Савдо сиёсати таҳлиллари” деб аталадиган ушбу 
шарҳлар Уругвай раунди келишувининг бир қисми натижаси бўлиб, 1995 
йилда ЖСТнинг ташкил этилиши билан уларнинг кўлами хизматлар ва 
интеллектуал мулкни ўз ичига олган ҳолда кенгайтирилди. Бу таҳлиллар 
5
General Agreement on Tariffs and Trade 1994, Apr. 15, 1994, Marrakesh Agreement Establishing the World Trade 
Organization, Annex 1A, 1867 U.N.T.S. 187, 33 I.L.M. 1153 (1994)

---

32 
асосан аъзо мамлакатларларнинг ўз савдо сиёсати ва амалиётларига 
қаратилган бўлиб, уларнинг кенгроқ кўламдаги иқтисодий ва ривожланиш 
эҳтиёжларини, уларнинг сиёсати ва мақсадларини ҳамда ташқи иқтисодий 
муҳитни ҳам ҳисобга олади. ЖСТнинг бошқа аъзолари томонидан ўтказилган 
бу "тақризлар" ҳукуматларни ЖСТ қоидалари ва интизомига яхшироқ риоя 
қилишга ва ўз мажбуриятларини бажаришга ундайди. Амалда бу таҳлиллар 
иккита кенг кўламли натижага эга: улар “аутсайдер”ларга мамлакат сиёсати ва 
шароитларини тушуниш имконини беради ва кўриб чиқилаётган мамлакатга 
унинг тизимдаги фаолияти ҳақида фикр-мулоҳазаларни тақдим этади. 
Тарифлар 
Уругвай раундининг энг катта натижалари – бу 22 500 саҳифадан иборат 
алоҳида мамлакатларнинг товарлар ва хизматларнинг муайян тоифалари 
бўйича мажбуриятлари рўйхатидир. Улар орасида импорт божлари 
ставкаларини қисқартириш ва “ўрнатиб қўйиш” мажбуриятлари ҳам бор. 
Баъзи ҳолларда тарифлар нолгача қичқартирилган, шунингдек, "ўрнатиб 
қўйилган" тарифлар – ЖСТда қабул қилинган ва ошириш қийин бўлган бож 
ставкалари сонининг сезиларли даражада ўсиши кузатилган. Ривожланган 
мамлакатларда 1995-йил 1-январдан бошлаб 5 йил давомида саноат 
маҳсулотларига тарифлар 40%га, ўртача 6,3% дан 3,8% гача пасайтирилди. 
1997 йил 26 мартда ахборот технологиялари маҳсулотларининг жаҳон 
савдосининг 92% дан ортиғини ташкил этувчи 40 та давлат 2000 йилга келиб 
ушбу маҳсулотлар учун импорт божлари ва бошқа тўловларни бекор қилишга 
келишиб олдилар. Доҳа кун тартиби доирасидаги жорий музокаралар қишлоқ 
хўжалиги ва қишлоқ хўжалигидан ташқари бозорга киришда ушбу 
йўналишдаги саъй-ҳаракатларни давом эттирмоқда.