Biologik faol moddalar texnologiyasi

O‗SIMLIKLARNI KLONAL MIKROKO‗PAYTIRISHNING USULLARI VA 
BOSQICHLARI 
Klonal mikroko‗paytirish jarayonini to‗rt bosqichga bo‗lish mumkin: 
birinchi – donor o‗simlikni tanlash, eksplantlarni ajratish va yaxshi o‗sadigan steril kultura olish;
ikkinchi – mikroko‗paytirishni o‗zi, meriklonlarning eng ko‗p (maksimal) miqdorini olishga 
erishilgan davrni va sharoitni tanlash;
uchinchi – ko‗paytirilgan navdaning ildiz olishi va ularni tuproq sharoitiga moslashtirish, kerak 
bo‗lganda regenerant – o‗simliklarni sovuq haroratda (

2
0
, 

10
0
) saqlash; 
to‗rtinchi – o‗simlikni issiqxona sharoitida o‗stirish va ularni maydonga chiqarib ekish yoki 
sotishga tayyorlash. 
 
 
 
 
 

---

50 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MIKROKLONAL KO‗PAYISH 
•
Tabiatda o‗simlik ko‗payishining ikki usuli mavjud: jinsiy (urug‗dan) va vegetativ. Bu 
usullarning o‗ziga xos kamchiligi va ustunliklari mavjuddir. 
•
Urug‗dan ko‗payishning kimchiligi shundaki urug‗ materialining xilma xilligi va yuvenil 
davrning uzunligidir. 
•
Vegetativ ko‗payishda ona o‗simligining genotipi saqlanib qoladi, hamda yuvenil davr 
qisqaradi. Biroq ko‗pgina turdagi o‗simliklar vegetativ usul bilan qiyin ko‗payadi. Ayniqsa 
yog‗ochsimon (drevesnыe) turlar. 
•
O‗simlik kulturalari va to‗qimalari biotexnologiyasi sohasida erishilgan yutuqlar vegetativ 
ko‗payishdagi prinsipial yangi − 
klonal mikro ko‗payish
usulini yaratilishiga sabab bo‗ldi. 
•
Klonal mikro ko‗payish usuli bu − 
in vitro
sharoitida jinssiz yo‗l bilan boshlang‗ich o‗simlikka 
genetik o‗xshash bo‗lgan o‗simliklarni turlarini 
olishdir. Bu usul asosida o‗simlik hujayrasining unga 
xos bo‗lgan totipotentlikni namoyon etishdir. 
•
«Klon» iborasi birinchi bo‗lib 1903 yilda Uebster 
tomonidan 
taklif 
etilgan. 
Klonlashning 
ilmiy 
terminologiyasiga muvofiq ravishda uning asosida 
yagona hujayra asosida o‗xshash organizmlarni olish 
yotadi.