Biologik faol moddalar texnologiyasi

BIOTEXNOLOGIK OB‘EKTLARNI TANLASH VA UNING TAMOYILLARI. 
 
Ishlab chiqaruvchi shtamm quyidagi hususiyatlarni namoyon qilishi shart:
1)
toza kultura bo‗lib o‗sishi va irsiy turg‗un bo‗lishi kerak;
2)
Patogenlik va toksik xususiyati bo‗lmasligi;
3)
Qisqa muddat ichida (3 sutkagacha) ko‗p miqdorda mahsulot sintez qilishi va katta masshtabda 
o‗stirilganda juda tez o‗sishi shart; 
4)
Ifloslanishga (kontaminatsiyaga) chidamli bo‗lishi (misol, fizik-kimyoviy muxit sharoitining 
o‗zgarish hisobiga yuqori haroratda o‗sishi, yoki antibiotiklar sinteziga);
5)
Arzon va oddiy oziqa muxitlarida o‗sishi.
Biotexnologik ob‘ektlarni tanlash va uning tamoyillari. 
Ishlab chiqaruvchi shtamm quyidagi hususiyatlarni namoyon qilishi shart:
1)
toza kultura bo‗lib o‗sishi va irsiy turg‗un bo‗lishi kerak;
2)
patogenlik va toksik xususiyati bo‗lmasligi;
3)
qisqa muddat ichida (3 sutkagacha) ko‗p miqdorda mahsulot sintez qilishi va katta masshtabda 
o‗stirilganda juda tez o‗sishi shart; 
4)
Ifloslanishga (kontaminatsiyaga) chidamli bo‗lishi (misol, fizik-kimyoviy muxit sharoitining 
o‗zgarish hisobiga yuqori haroratda o‗sishi, yoki antibiotiklar sinteziga);
5)
Arzon va oddiy oziqa muxitlarida o‗sishi.
BIOTEXNOLOGIK OB‘EKTLARNI TANLASH VA UNING TAMOYILLARI.ISHLAB 
CHIQARUVCHI SHTAMM QUYIDAGI HUSUSIYATLARNI
NAMOYON QILISHI SHART: 
1)
toza kultura bo‗lib o‗sishi va irsiy turg‗un bo‗lishi kerak;
2)
Patogenlik va toksik xususiyati bo‗lmasligi;
3)
Qisqa muddat ichida (3 sutkagacha) ko‗p miqdorda mahsulot sintez qilishi va katta masshtabda 
o‗stirilganda juda tez o‗sishi shart; 
4)
Ifloslanishga (kontaminatsiyaga) chidamli bo‗lishi (misol, fizik-kimyoviy muxit sharoitining o‗zgarish 
hisobiga yuqori haroratda o‗sishi, yoki antibiotiklar sinteziga);
5)
Arzon va oddiy oziqa muxitlarida o‗sishi.
Seleksiya.
Bu nisbatan qimmatli va faol produtsentlarni yaratish jarayonidagi ajralmas 
komponentlardan biridir, ya‘ni biotexnologiya ob‘ektlarini tanlashda ularning seleksiyasi hisoblanadi. 
Seleksiyaning asosiy yo‗li, bu kerakli produtsentni tanlashning har bir bosqichida genlarni ongli qayta 
tuzishdir. Mikrob texnologiyalarni rivojlanishida qo‗llanadigan usullar muhimdir, bu usullar spontan 
holatda paydo bo‗lgan o‗zgargan variantlarga asoslanadi, bular o‗z navbatida kerakli foydali belgilar 
bilan xarakterlanadi. 
Bunday usullarda asosan pog‗onali seleksiya usuli qo‗llaniladi: bunda, har bir bosqichda 
mikroorganizmlar populyasiyasidan eng faol variantlar (spontan mutantlar), ulardan keyingi 
bosqichlarda yana yangilari, nisbatan faol shtammlar ajaratib olinadi. Samarali produtsentlarni yaratish 
jarayonini rag‗batlangan mutagenez usulini qo‗llagan holda yanada tezlashtirish mumkin. Mutagen 
ta‘sirotlar sifatida fizik, kimyoviy va biologik omillar qo‗llaniladi. Biroq bu usullarning kamchiliklari 
mavjud bo‗lib, bunda organizmlarni og‗ir metall ionlariga chidamliligi, ya‘ni mikrob hujayrasi 
tomonidan ushbu ionlarni o‗zlashtirilmasligi bo‗lishi mumkin. Bu xolda ionlar muhitdan olib 
tashlanadi va aniq mexanizmlarni bilgan holda maqsadli ta‘sirlar amalga 
oshiriladi.Biotexnologik ishlab chiqarish uchun mikroorganizmlarni tanlash yoki 
yangi shtammlarini yaratish ko‗pincha ularni produtsentlash (ishlab chiqarish) 
hususiyatini kuchaytirishga qaratilgan, ya‘ni u yoki bu moddani hosil qilishini 
kuchaytirishga qaratilgan. 
1.31-расм.«