T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

2.1.7.2.2. İşletmelerin Yapısı 
KOBİ’lerin makroekonomik yapı içerisinde de ağırlıklı olması, kayıt dışı ekonomiyi 
etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesi olarak görülmektedir. Çünkü KOBİ’lerin 
muhasebe ve kayıt mekanizmalarının zayıf olması denetlemeyi zorlaştırmaktadır. İşçi 
sayısı da sınırlıdır. Teknolojik değişikliklere ve yerel piyasalara hemen uyum 

---

39 
sağlayabilirler. Ancak sermayeleri ve rekabet güçleri zayıftır (Güloğlu, Korkmaz, 
Kip, 75). 
Finansman sıkıntısı çeken küçük işletmeler, sosyal güvenlik ve vergi 
yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanmaktadırlar. Türkiye’de küçük işletmelerin 
fazla olması, sermayelerinin düşük olması sebebiyle rekabet güçlerini artırma 
istekleri kayıt dışı istihdamı özendirmektedir. 
Kayıt dışı istihdamın işgücü piyasası içindeki yeri, büyük şirketlerin yoğun olduğu 
sanayi yapılarında çok küçük iken, küçük firmadan meydana gelen sanayilerde kayıt 
dışı istihdama yöneliş fazla olduğu görülmektedir (Güloğlu, Korkmaz, Kip, 76). 
2.1.7.2.3. Rekabet Gücü 
İşletmelerdeki rekabet gücü, teknik yatırım düzeyine dayanmaktadır. İş gücü yoğun 
üretimdeki yüksek maliyetlerin tekno-yoğun üretimden daha az maliyetlerle rekabet 
etme imkânı bulunmamaktadır. Örneğin kayıt dışının var olduğu bir ekonomide, 
kayıtlı ekonomideki kazanç üzerinden alınan vergiler vb. bulunmadığından ötürü 
kayıt dışı ekonomide ki üretim maliyetlerinin düşük olmasına neden olmaktadır. Bu 
durum kayıt dışı ekonomiye yurt dışında ve yurtiçindeki pazarlarda rekabet 
üstünlüğü sağlamaktadır. (Altuğ,1999: 483). 
Dolayısıyla kayıt dışı ekonomide faaliyet sunan işletmeler, bir takım primleri (sgk 
pirimi gibi) ödemediklerinden ötürü hükümetin vergi gelirinin düşmesine neden 
olmaktadır. Bu bağlamda düşük gelir gruplarına hükümetçe sağlanan sosyal 
transferleri sınırlayabilmektedir. Bunun yanında azalan sosyal transferler, düşük 
gelirli kimselerin hayatlarını daha fazla zorlaştırmaktadır. Bunun sonucunda da 
ekonomide sosyal ve siyasal huzursuzlukların yaşanması kaçınılmaz bir hal alacağı 
düşünülmektedir. 
Rekabet edecek güçte olan firmalarda emeğe değerinden düşük ücret ödeyip rekabet 
olanaklarının güçlendirilmesini sağlayan yeniden yapılanma gibi kökten önlemlerden 
kaçınmaktadır. Düşük maliyetli ve düşük ücretli işgücü için en uygun alan kayıt dışı 
istihdamdır (Egemen,2000: 649).

---

40