T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

2.1.7.2. Ekonomik Nedenler 
Ekonominin uygulamakta olduğu iktisat politikası, kayıt dışı ekonominin 
oluşmasında etkin olabilecek bir etkendir. Örneğin; müdahaleci iktisat politikasının 
icra edildiği bir ekonomide, hükümetin uygulamakta olduğu özendirici politikaları 
kayıt dışı ekonomiye yol açabilmektedir. 
Ulusal gelirin ekonomideki kişiler ve işletmeler arasında eşit olarak dağıtılmaması 
kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin diğer bir nedenidir. Özellikle de gelişmekte olan 
ekonomilerde, orta sınıftaki kişilerin azlığı karşısında alt ve üst sınıflardaki kişilerin 
yoğunluğu, kayıt dışı ekonominin önemli nedenlerinden bir diğeridir. ulusal gelirden 
düşük pay alan bireyler, gelirlerini artırmak maksadıyla kayıt dışına ekonomiye 
yöneldikleri görülmektedir (Kıldiş,2000: 191). 
Kayıt dışına neden olan başka bir ekonomik unsur ise yüksek enflasyonun varlığıdır. 
Vergi kanunlarındaki hadlerin ve tutarların fiyatlar genel seviyesinin etkisiyle 

---

38 
aşınması neticesinde iktisadi birimlerin ödemekte oldukları vergi miktarında 
değişmeler meydana gelmektedir (Karaman,1999: 431). 
Fiyatlar genel düzeyinin yükselmesi neticesinde iktisadi birimlerin artan nominal 
gelirleri yüksek vergi dilimleri üzerinden vergilendirilmektedir. Bu nedenle sorumlu 
kişilerin reel gelirleri artmadığı takdirde yükümlü olduğu vergi miktarının arttığı 
görülmektedir (Us,2004: 11). 
2.1.7.2.1. Enflasyon 
Türkiye’de kayıt dışı istihdamın genişlemesindeki en önemli faktörlerden bir tanesi 
enflasyonun olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda enflasyonun etkisiyle gelecek 
kaygısı taşıyan firmalar, sermayelerini koruma anlayışında kayıt dışı davranışlarını 
yasallaştırmaktadırlar. 
Enflasyon, paranın değerindeki sürekli azalışı ve genel fiyat düzeyindeki artışı 
gösteren bir kavramdır. Enflasyon, sorumluların gerçek olmayan (fiktif) kararlarının 
da vergilendirilmesine neden olur. Bu nedenle sorumluların bazı kazançlarının vergi 
idaresinden saklanması neticesini doğurmaktadır. Böylece hükümet yetersiz kalan 
vergiler nedeniyle para basımına ve sınırsız borçlanmaya faiz oranlarının ve 
giderlerin artmasıyla enflasyon oranları artar ve sonucundaki gelir dağılımındaki 
eşitlik bozulur (Kıldiş,2000: 12). 
Enflasyon ile kayıt dışı ekonomi arasında ters orantı vardır ve kayıt dışı ekonominin 
küçülmesi için enflasyon değerlerinin düşürülmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır 
(Karatay,2009: 29).