Мавзу Рангтасвир ва ашёлар технологияси

Musavvirlikda badiiy obraz
Musavvirlik asarida xam unda yaratilayotgan obrazlar o‘z tuyg‘ulari, 
kechinmalari, xatti-harakatlari bilan voqealar jarayoniga mos kelishi juda 
muximdir. CHunki, bu holat mazmunning aniqligiga ta’sir ko‘rsatadi. 
Badiiy obrazlarning his-tuyg‘ulari, fazilatlari, holat va harakatlari asar 
mazmuni bilan uyg‘unlashgandagina, asarning g‘oyasi aniq va tiniq aks etadi. 
Sizga tushunarli bo‘lishi uchun Rafaelning o‘sha “Sikstin madonnasi” 
portretiga qaytamiz, ayol qo‘lidagi farzandi bilan markaziy maydonda turar ekan, 
o‘sha mas’um qiyofa bilan oldidagi ayolga nafratomuz boqqan holda ishlanishi, 
yo ungapichoq o‘qtalgan holda turishi asarda kuzatilayotgan badiiy obrazning 
xis-tuyg‘usiga mutlaqo mos kelmay tomoshabin uchun ma’nosizlik kelib chiqishi 
mumkin edi. Unda endi asarning g‘oyaviyligiga putur etar, asar bugungikungacha
etib kelmasligi, etib kelsa xam mashxurlikka erishmasligi ehtimoldan holi emas 
edi. San’atning eng muxim belgilaridan biriesa boqiyligidir. 
34
М.Назаров. “Эстетика асослари” Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги 
хузуридаги”Адолат”нашриёти. Тошкент 2005 й. 70 бет. 

---

69 
Qarang, yaratilayotgan badiiy obraz g‘oyaga, mazsundan aniqlashayotgan 
voqealar jarayoniga mos tushishi qanchalar muhim ahamiyat kasb etadi. 
Musavvirlikda san’atkor mahorati 
Tabiiy go‘zallikni rasmda qayta yaratishda musavvirning fantaziyasi, 
sezgirligi, go‘zallik qirralarini ilg‘ovchanligi, tajriba va mahorati muhim
ahamiyatga egadir. 
Musavvirning nozik didi, mohir qo‘li, tanlangan mavzusining hayotliligi, 
g‘oyasining haqiqatchanligi, shuningdek, ranglarning tabiiyligi san’at asari 
yaratilishida muxim ahamiyat kasb etadi. 
Asarda ranglar tabiiy va uyg‘unlikda berilsa-yu, musavvir tajribasiz bo‘lsa 
asar beo‘xshov, rassom mohir-u, lekin ranglar notabiiy bo‘lsa-asar rangdor; 
rassom iste’dodli, ranglar tabiiy va o‘zaro mutanosiblikda, uyg‘un bo‘lsa-yu, 
mavzu g‘ayrli tabiiy bo‘lsa, asar jozibasiz, yoqimsiz bo‘lib qolaveradi. 
Musavvirning mahorati asarni san’at darajasiga ko‘tarilishda muhim 
hisoblangan yuqoridagi omillar mutanosibligini ta’minlay olishdadir. SHunda 
badiiy mahsuli sifatida musavvirlik san’at asari dunyoga kelishi mumkin bo‘ladi.