Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Экологик усуллар: 
Экологик тамойилнинг (усулнинг) қўлланилиши туб 
моҳияти билан атроф-муҳит билан ўзаро алоқалари таъсири ва ҳамкорликда 
бўлиши назарда тутилганлиги билан боғлиқ. Экологик муаммонинг мантиқий 
маъноси ҳам аслида тирик организм билан жонсиз табиат орасида ўзаро алоқа 
ва муносабатларнинг бузилишидан иборат. Ушбу муносабатнинг 

---

254 
теранлашуви муайян геотизимларда рўй бериб, ҳудудий хусусиятга эга 
бўлади, шунинг учун ҳам ушбу муаммони геоэкологик муаммо деб қараш 
зарурдир. Экологик усулда амалий географиянинг геоэкологик муаммолар 
билан боглиқ бўлган қисми тадқиқ қилинади. 
Иқтисодий усуллар: 
Хозирги вақтда фанлар бир хил ёки бир-бирига яқин 
усуллардан фойдаланилади, лекин бу усуллар сони ва улардан фойдаланиш 
йўналиши турли фанлар учун турличадир. Масалан, иқтисод, иқтисодий 
география, тарихий, картографик, қиёсий статистик ва математик усуллардан 
фойдаланилади. Лекин бу усуллардан иқтисод, иқтисодий география жамият 
тарихида яратилган ҳудудий шахобчалар, тизимлар ва тузилишлар таркиб 
топишини тадқиқ қилиш мақсадида фойдаланади. 
Амалий 
география 
табиий 
ресурслардан 
фойдаланишни 
оптималлаштириш, бу жараёнида таркиб топиши мумкин бўлган 
ҳодисаларнинг олдини олиш лойиҳаларини асослаш, хўжалик тармоқларини 
ривожлантириш мақсадида бойликларни баҳолаш, ишлаб чиқариш кучларини 
жойлаштириш ва тараққиёти натижасида вужудга келиши мумкин бўлган 
табиий муҳитдаги ўзгаришларнинг башоратларини ишлаб чиқиш, табиий 
муҳит-хўжалик-аҳоли тизимида содир бўлиши мумкин бўлган табиий-
антропоген жараёнлар ва умуман интеграл геотизим маромини бошқаришдаги 
аҳамияти катта мазкур фан табиат билан жамият ўртасидаги ўзаро 
муносабатларни яхшилаш, ишлаб чиқаришни ривожлантириш жойлашуви, 
меҳнат ресурсларидан оптимал фойдланиш ва шунга ўхшаш бир-бири билан 
боғлиқ ижтимоий ва иқтисодий географик мажмуали ишланмаларни ечишда 
устиворлик қилади. Буларнинг барчаси амалий географиянинг аҳамиятини 
кўрсатади.