Har bir millat va xalqning kamolotida ona tilining o`rni benihoya kattadir

Orfografik interferensiya
. Bunday interferensiya so‘zdagi harflarni noto‘g‘ri 
o‘qish natijasida yuzaga keladi. Masalan, o‘quvchi-talabalar quyidagi so‘zlarni 
xato o‘qib, talaffuz etishlari kuzatiladi: 
So`z yozilishi 
Xato o`qiladi 
Aslida 
forehead 
forehed 
[ˈfɔːred] 
ceramic 
keremik 
[səˈræmɪk] 
toothbrush 
tuzbrush 
[ˈtuːθbrʌʃ] 
school 
schul 
[sku:l] 
society 
soshiti 
[səˈsaɪəti] 
Xulosa o‘rnida shuni aytish joizki, so‘zlarni leksik jihatdan to‘g‘ri 
qo‘llash, o‘z o‘rniga qo‘yib xatosiz gap tuzish, fonetik jihatdan to‘g‘ri talaffuz 
qilish va orfografik jihatdan to‘g‘ri yozib, o‘qish xorijiy tilni muvaffaqiyatli 
o‘rganish garovidir. Shu sababli tildagi interferensiya hodisasini o‘quvchi-talabalar 
ham nazariy, ham amaliy jihatdan o‘rganishlari maqsadga muvofiq. O‘qituvchi 

---

esa dars davomida turli mashq va o‘yinlar orqali tillarni solishtirib, ularning 
o‘xshashliklarini va farqini o‘quvchitala balarga shunday o‘rgatmog‘i lozimki, 
ularning xorijiy tilda qilayotgan xatolari turg‘un xatoga aylanib qolmasin. 
Interferensiya muammolarini tilni chuqur o‘rganish va har bir so‘zning 
lug‘aviy ma’nolarini anglagan holatda tarjima qilish orqali bartaraf etish mumkin. 

---

Mumtoz adabiyotda shir-u shakar. 
Mumtoz adabiyotda ikki va undan ortiq tilda yozilgan asarlar ham uchraydi. 
O‘zida ikki til unsurlarini birlashtirgan lirik she’r shir-u shaker deb atalgan, 
Bunday asar namunalari xalqlar o`rtasidagi ijtimoiy-ma’daniy aloqalar zaminida 
vujudga kelgan. Shiru shakar ko`proq mumtoz adabiyotimizda o`zbek-tojik 
tillarida bitilgan. Tojikcha “shir “ so`zi “sut” degan ma;noni anglatadi. Demak, sut 
bilan shakarning qo`shilishi ko`zda tutiladi, bunday asarlarni XV asrdan boshlab 
shiru shakar deb atay boshlaganlar.O`sha davr shoiri Yusuf Amiriy “ Chog`ir va 
Bang munozarasi”ni tasvirlashda sut bilan shakar qo`shilishidagi yoqimlilik 
fazilatidan foydalaniladi.
Misol sifatida Navoiy g`azallaridan birining birinchi va oxirgi baytlarini 
eslash mumkin;
Ashraqat ming aksi shamsi-qa’si anvorul xudo, 
Yor aksin mayda ko`r, deb jondin chiqdi sado. 
Tashna lab o`lma, Navoiy, chun azal soqiysidin, 
“ Ishrabu yor ayyuhal- atshon” kelur har dam nido. 
(ma’tladagi arabcha misraning mzmuni: kosa quyoshning aksidan hidoyat nurlari 
chiqib taraldi. Ma’qtaning ikkinchi misrasidagi arabcha so`zlar ma’nosi: Ey 
tashnalar ichinglar). Shiru shakarda ijod qilgan olimlar talaygina bo`lib, Muqimiy 
rus ijtimoiy tafakkurining ta’sirida rus so`zlari uning she’rlarida rus ma’daniyati va 
tilining ta’sirida kirib keldi. Uning “ Moskovchi boy ta’rifida “ nomli hajviyasida 
ruscha o`zbekcha aralash shiru shakarlarni ko`rishimiz mumkin:
Chiqib qochti bir-bir hamma mardikor, 
 Kupes qoldi bu sirga hayron-u zor. 
 Topib mardikorni ” сейчас yuring”, 
“Пожалиста,-der edi,-emdi turing”. 
Du bora yana bordi bir ishga shul, 
So`kib:” Нет,- dedi,-kelma, дуррак пошёл”.
Shiru shakar yozish an’anasi o`zbek she’riyatida ma’lum darajada davom ettirildi. 
Yangi shiru shakarlarning maualliflari qardosh xalqlardan birining tilidagi so`z va 

---

iboralarni jalb etish yo`li bilan xalqqa bo`lgan do`stlik, birodarlik hislarini, fikriy 
yaqinlikni ifodalaydilar. O`sha davrda bu san’at turi siftigacha ko`tarilib ijobiy fikr 
bildirilgan bo`lsa, hozirda bunga salbiy qaraladi.