Экология муаммоси давримизнинг энг долзарб муаммоларидан бири бўлиб қолди

“Экология” фанининг тарихи. 
Экология – жонли организмларнинг ўзаро 
муносабатларини, уларнинг атроф-муҳит билан ўзаро таъсирини ўрганадиган фандир. 
Экология фан сифатида ўтган асрнинг ўрталаридан ривожланиб, унда тирик 
мавжудотларнинг тузилиши ва ривожланишинигина эмас, балки уларнинг ташқи муҳит 
билан ўзаро муносабатлари маълум бир қонун асосида ривожланиши чуқур ўрганила 
бошланди. “Экология” юнонча «ОИКОС» сўзидан олинган бўлиб, «Яшаш жойи», 
«Озиқланиш макони» маъносини билдиради. 
“Табиат-инсон-жамият” тизимининг эволюцион ривожланиши тарихида бешта
ижтимоий экологик босқични ажратиш мумкин. 
1.Ибтидоий босқич
. Узоқ вақт давомида инсонлар тайёр маҳcулотлар билан 
озиқланиб, ов билан кун кечирганлар. Кейинчалик меҳнат ва ов қуроллари 
такомиллаштириш,ҳайвонлерни хонакилаштириш,айрим ўсимликларни етиштириш билмн 
инсоният овқат таъминоти масаласини ҳал қилган. Бу даврда инсонларнинг атроф муҳитга 
таъсири маҳаллий даражада бўлган. Кейинчалик деҳқончилик,чорвачилик ривожланиши 
биланинсонлар ўтроқ яшай бошладилар ва жамият шакилланди. Инсонларнинг атроф 
муҳитга таъсир этиш даражаси ва миқёси ўзгарди. 
2.Аграр босқич. 
Бу даврга келиб инсон таъсирининг кучайиши-ўрмонларнинг 
кесилиши,ерларнинг шўр босиши,дастлабки чўлланиш вазиятлари кузатилган.Антропоген 
таъмир натижасида,айрим ҳайвон турлари қирилиб кетган,алоҳида ўсимлик ва ҳайвон 
турлари муҳофаза қилинган. Инсонларнинг табиий муҳитга таъсири янада кучайибборган. 
Ўсимлик ва ҳайвонларнинг ҳаёт тарзи,яшаш шароитлари ва мостлашишлари, сонининг 
ўзгариши ҳақидаги дастлабки экологик билимлар эрамиздан авллги асрларда қадимги Рим 
ва Юнонистонда вужудга келган. 
3.Индустриал босқич. 
Ўрта асрларга келиб аҳоли сони 500 млн.кишидан ортган. 
Ўрта Осиёда дастлабки экологик билимлар вужудга келган. XYIII aсрнинг охирларида , 
1784-йилда буғ машинасининг ихтиро қилиниши билан инсоният тарихида индустриал 

---

босқич бошланди. Бу даврга келиб хилма хил табиий ресурслардан фойдалани бошланган. 
Жамиятнинг табиатга таъсир этиш даражаси янада ортибборган.