1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Iste’molchilarni rag‘batlantirish (Consumer promotion)
– iste’molchilar 
bilan ishlashga qaratilgan va haridorlar talabini rag‘batlantirishga yordam beradi. 
Konsyumer promoushn (consumer promotion) — keng tushuncha. Uning 
tarkibiga bosma va matbuot reklamasi, shaxsiy sotish texnikasi, brend nufuzini 
oshirishga qaratilgan tadbirlar, va haridni rag‘batlantirish (in-store promotion) kiradi. 
Consumer promotion haridorlarni “og‘dirish” usuli bo‘lib, ayrim xollarda “harid 
marketingi” deb ham ataladi.
Konsyumer promoushn tovarlarni siljitish va haridorlarni yaqinlashtirishdir.
Konsyumer promoushnning maqsadi – firmaning bozor ulushini oshirish, 

---

104 
sotuvlar hajmini oshirish va foydani ko‘paytirishga erishishdir.
Konsyumer promoushnning vazifasi – zaruriy tovarlarni haridorlarga kerakli 
joylarda taklif qilish va ularga bu tovarlarning nafliligini, o‘z ehtiyojlarini 
qondirishda ushbu tovarning ahamiyati to‘g‘risidagi barcha ma’lumotlarni 
yetkazishdan iborat. 
Konsyumer promoushnning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat desak 
mubolag‘a bo‘lmaydi:
–
yangi iste’molchilarni aniqlash va ularni jalb qilish; 
–
doimiy haridorlarga yangilik (yangi tovar)larni yetkazish va sotish; 
–
doimiy haridorlarning firma brendiga “sodiq”ligini oshirish; 
–
haridorlarning katta miqdordagi haridlarini rag‘batlantirish; 
–
eng rentabelli tovarlarni harid qiluvchi haridorlarni “og‘dirib olish”; 
tovarlarning harid afzalligi (tovarning iste’mol xususiyati, sotish joyi, sotish 
usullari va boshqalar)ni tahlil qilish; 
Konsyumer promoushnning marketingdagi ahamiyati beqiyos bo‘lib, sotishni 
rag‘batlantirish bilan shug‘ullanuvchi marketologlar marketingning 4P kompleksini 
iste’molchilarga yo‘naltirilgan marketing kompleksi 4S (Consumer - iste’molchi, 
Cost -qiymat Convenience - qulaylik, Communication -kommunikatsiya) ga 
almashtirishni taklif etadilar.
Konsyumer promoushn tadbirlari quyidagi quyidagi marketing maqsadlarini 
amalga oshirishga yo‘naltirilgan: 
– iste’molchilarni yangi tovar bilan tanishtirish; 
– iste’molchilarni harid qilishga jalb etish; 
– bir haridor tomonidan sotib olinadigan tovarlar sonini oshirish; 
– mavsumiy tovarlar sotuvini maqbullashtirish; 
– haridorlarning savdo belgisi va tovarga moyilligini oshirish, brendga nisbatan 
“sodiq”ligini saqlab qolish. 
Konsyumer promoushn tadbirlari yakuniy iste’molchilarga qaratilgan bo‘lib 
uning asosiy usullarini quyidagilar: