1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

96 
4.2-jadval 
Sotishni rag‘batlantirishning afzalliklari va kamchiliklari 
Afzalliklari 
Kamchiliklari 
Harid qilishga qo‘shimcha turtki beradi 
Savdo jarayonida tartibsizliklarni keltirib 
chaqarishi mumkin 
Narx va tovar qadrliligi o‘rtasidagi 
munosabatni o‘zgartiradi va tovarlar 
qadrliligining his etilishini ta’minlaydi 
Ayrim haridorlar narx chegirmasi 
bo‘lmasa, harid qilishdan bosh tortishi 
mumkin 
Sinash uchun va namuna uchun harid 
qilishni rag‘batlantiradi 
Kupon va sovg‘alar tovar o‘ramiga yoki 
maxsus joylarga yaxshi berkitilmasa, 
o‘g‘irlik va firibgarlikka yo‘l qo‘yilishi 
mumkin 
Harid jarayonida hayajon va 
ko‘ngilochar tadbirlar tashkil etiladi 
Savd belgisi, tovar brendining nufuzi 
pasayishi mumkin 
Doimiy va tasodifiy haridlarni 
rag‘batlantiradi, harid chastotasi va 
xajmini oshiradi 
Tovarlarning chakana narxi xato 
ko‘rsatilishi mumkin 
Sotishni rag‘batlantirishga sarflanadigan 
harajatlar reklamaga sarflanadigan 
harajatlarga nisbatan kam 
Tadbirlar amalga oshirilgan zahotiyoq 
natijalarni aniqlash va baho berish 
mumkin 
Sotishni rag‘batlantirish va marketing kommunikatsiyasining boshqa 
elementlari maqsadlari 4.3-rasmda keltirilgan.

---

97 
 
 
4.3-rasm. Marketing kommunikatsiyasi elementlari maqsadlarining o‘zaro 
bog‘liqligi 
Sotuvni boshqarishning murakkab elementlaridan biri rag‘batlantirishning 
qaysi vositalaridan usullaridan foydalanish, ularni maqsadli auditoriyaga 
yetkazishdir. Sotishni rag‘batlantirishning barcha vositalari ma’lum qulaylik va 
afzalliklarga ega bo‘lib kompleks xolda qo‘llanilganda mavjud kamchiliklarga 
barham berilishi mumkin bo‘ladi. Bunda ikkita savol tug‘iladi: 
1.
 
Sotishni rag‘batlantirish vositalarini qanday qilib tanlash mumkin?
Sotishni rag‘batlantirish vositalari yakka tartibda qo‘llanilishi yoki ularni kompleks 
holda qo‘llash samara keltirishi aniqlanishi zarur? 
2.
 
Sotishni rag‘batlantirish vositalarini umumlashgan holda qo‘llash zarurmi?
Masalana, kuponlar odatda reklama tadbirlari bilan birgalikda qo‘llaniladi. Kuponlar