Таблица 5.5
l
ф
/m
при m/r
0
3
10
30
100
200
500
1000
2000
0,05
1,2
6,3
17,8
40
47
63
74,5
84,5
0,1
1
5,2
12,2
21,8
27,4
35,1
40,9
46,8
0,3
0,65
2,4
4,6
7,2
8,8
10,9
12,4
14,1
0,5
0,33
1,1
2,1
3,2
3,9
4,8
5,5
6,2
21
0,7
0,12
0,44
0,84
1,3
1,6
2
2,3
2,6
0,9
0,01
0,06
0,15
0,27
0,34
0,43
0,5
0,58
(5.1) ва (5.2) формулаларга кирувчи қудуқдаги сув сатҳининг рухсат этилган
пасайиши
S
доп
тажрибавий сув олиш маълумотлари бўйича аниқланади. Сув
сатҳининг тахминий рухсат этилган пасайишини қуйидагича аниқлаш мумкин:
босимсиз S
доп
e
h
)
7
,
0
5
.
0
(
-
ф
e
h
h
;
босимли S
ф
нас
e
доп
H
H
m
H
)
5
.
0
3
.
0
(
,
бу ерда:
h
е
ва H
е
- мос
равишда водоупоргача сувнинг бошланғич
чуқурлиги (босимсиз горизонтларда) ва горизонт туби
устидаги босим (босимли қатламларда);
нас
h
ва
нас
H
- насосларнинг сувга туширишнинг максимал чуқурлиги
(унинг қуйи чеккаси қудуқдаги динамик сатҳ остида);
ф
h
ва
ф
H
- қудуқга киришда босимнинг йўқолиши;
m –босимли қатлам қуввати.
4-маруза. ЕР ОСТИ СУВЛАРИНИ ОЛИШ ИНШООТЛАРИНИНГ
КОМПЛЕКС ҲИСОБИ
Режа:
1.
Ер ости сувларини олиш иншоотлари мажмуавий ҳисоб-китоби.
2.
Алохида жойлашган қудуқларнинг аналитик ҳисоб-китоблари
Ўзаро йиғма сув тармоқлар билан бирлашган сув олиш қудуқлари – ягона
гидравлик тизимни ифодалайди. Бундай тизимлар эксплуатациясида, ер ости сувлари
гидродинамик режими, ҳамда алоҳида иншоотларнинг гидравлик параметрлари
ўзгаришида, қудуқлар (ва тўлиқ сув олиш иншооти) дебити ўзгариши орасидаги ўзаро
алоқа аниқ кузатилади. Шунинг учун, лойиҳани ишлаб чиқиш босқичидаёқ, тизимнинг
ишлаш имкониятини баҳолаш керак. Бундай баҳолаш ер ости сувларини олиш
иншоотларининг мажмуавий ҳисоб-китоби асосида амалга оширилади.
Ер ости сувларини олиш иншоотлари мажмуавий ҳисоб-китобининг асосий
вазифаси – бу қудуқлар сарфининг ҳақиқий қийматлари ва уларда сув сатҳининг
камайишини, ҳамда йиғма сув тармоқлардаги сарфлар ва босим йўқолиши ва сув
кўтариш ускунаси ишлаш параметрларини аниқлашдир. Шунинг учун, бундай ҳисоб-
22
китобларни турли ҳисоб-китоб режимларида ва сув олиш иншоотлари
эксплуатациясининг турли даврларида ўтказиш (яъни, сатҳларнинг мавсумий ўзгариши
ва ер ости сувлари заҳираси, кольматаж ва қудуқларнинг ишдан чиқиши, йиғма сув
тармоқларнинг алоҳида линияларини ўчириш ва х.к.ларни ҳисобга олиб) ва шу асосида
тизимнинг барқарор ишлашини таъминлашга йўналтирилган тадбирларни ўтказиш
муддатларини белгилаш керак.
Сув олиш иншоотлари ҳисоб-китобларини бажариш учун бошланғич маълумотлар:
а) сув олиш ва инфильтрацион иншоотлар жойлашувининг гидрогеологик ҳисоб
схемаси; б) қудуқлардан сувни олиш ҳисоб схемаси; в) истеъмолчига сувни узатиш
баландлик схемаси.
Do'stlaringiz bilan baham: |