180
5.
Muloqotchanlik
-
til bilishi, turli xil insonlar bilan muloqotda bo‘lishi,
jamoada o‘ziga xos o‘rinda turishi.
6.
Ijtimoiy
- foydali mehnat
,
oilaviy munosabatlar va mas’uliyat, jamiyat
rivojidagi ishtiroki, ijtimoiy foydali mehnat qilishi. Iqtisodiy va huquqiy
ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
7.
O‘z ustida ishlashi
-
jismoniy, ma’naviy, intellektual jihatdan o‘z-o‘zini
rivojlantirib borishi, hissiyotini boshqarish.
Ta’lim-tarbiya jarayonining samaradorligi ko‘p jihatdan pedagogik faoliyat
sub’ekti hisoblangan o‘qituvchining kasbiy mahorati va tajribasiga bog‘liqdir.
Pedagoglik kasbiga loyiqlik kasb uchun zarur bo‘lgan qobiliyatlar yig‘indisidan
iborat bo‘lib, u kommunikativ qobiliyatlarda ham o‘z aksini topadi. Shaxslararo
muloqot, o‘zaro psixologik ta’sir etish bilan bog‘liq vazifalarni bajarish uchun har
bir pedagogda soha uchun eng muhim xususiyat hisoblangan muloqotchanlik yoki
kommunikativ kompetentlikni shakllantirish kerak.
Talabalar bilan pedagogik muloqotni samarali tashkil etish o‘qituvchining
kasbiy kompetensiyasi, pedagog shaxsi va uning shu faoliyatga munosabati va
motivasiyasi bilan belgilanadi. Pedagog shaxsi uning qadryatli yo‘nalishlari, hayotiy
reja va orzu-istaklarini aks ettirib – pedagogik faoliyat mazmunini ifodalaydi.
Kommunikativ kompetentlik ishga oid, hamkasb yoki do‘stlar bilan, rahbarlarga
murojaat qilish bilan bog‘liq, o‘zaro ishonchga asoslangan munosabatlarni tashkil
etishning shakllari, usullari va uning samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar turlari
haqidagi bilimlar tizimi, muloqot jarayonidagi sherikka psixologik ta’sir eta olish
texnikasiga ega bo‘lishni taqozo etadi. Pedagog kommunikativ kompetentligi
yordamida o‘quvchi va talabalarning har qanday salbiy hissiy holatlari yoki
ekstremal vaziyatlarda ham ularning ruhiy holatini to‘g‘ri idrok qilish, tushunish,
mavjud axborotlarni to‘g‘ri tahlil qila olishi mumkin.
Talabalar bilan pedagogik muloqot, kommunikativ kompetentlik pedagogik
mahoratning muhim tarkibiy qismidir. O‘qituvchining kommunikativ qobiliyatlari
uning shaxsiy sifatlarida ham aks etadi. Pedagogning kommunikativ kompetentligi
va talabalarning kommunikativ imkoniyatlari ular o‘rtasidagi o‘zaro muloqotning
to‘laqonli va samarali bo‘lishini ta’minlaydi.
Pedagogik mahorat tug‘ma talant yoki nasldan-naslga o‘tuvchi xususiyat emas,
balki uning negizida izlanish va ijodiy mehnat yotadi. SHuning uchun ham
pedagogik mahorat hamma o‘qituvchilar uchun standart, ya’ni bir qolipdagi ish usuli
emas, balki u har bir o‘qituvchining o‘z ustida ishlashi, ijodiy mehnati jarayonida
tashkil topadi va rivojlanadi.
Bu jarayonda ilg‘or o‘qituvchining pedagogik mahorati va tajribalarini boshqa
o‘qituvchi o‘rganishi, undan ijodiy foydalanishi va o‘z faoliyatini ilgor tajribalar
Do'stlaringiz bilan baham: