Hayot faoliyati

Kuygan kishiga birinchi yordam berish. 
Birinchi yordam 
berishda bemorni shifoxonaga yuborishdan avval, uning kuyish 
darajasini aniqlash, hayotiga xavf soluvchi patologik holatlarni 
bilish (kuyish natijasida shok holati, nafas organlarining 
shikastlanishi, 
yonuvchi zaharli moddalar bilan zaharlanish, mexanik 
sh
ikastlanishlar, elektrotravma ta’sirida hayot faoliyatining 
buzilishini) va agar lozim bo‘lsa, reanimatsiya va davo 
tadbirlarini qo‘llash (yurakning yopiq massaji, sun’iy nafas 
oldirish, taxtakachlash) lozim. 
Voqea sodir bo‘lgan yerda kuygan yaraga bog‘lam qo‘yish 
aslo mumkin emas. Agar kimyoviy kuyish sodir bo‘lsa, zudlik 
bilan shikastlangan yerni juda ko‘p miqdordagi oqar suv bilan 
10 
– 15 minut davomida yuvish zarur. Kuygan yara atrofini 
quruq salfetka bilan (iloji bo‘lsa, steril mato bilan) berkitish 
lo
zim. Agar steril mato bo‘lmasa, xohlagan toza matoni 
ishlatish mumkin. Kuygan yara ustiga dori-darmonlarni 
qo‘yishga ruxsat etilmaydi, ayniqsa, maz va yog‘simon 
moddalar surtish kerak emas, bu diagnostika hamda kuyish 
darajasini aniqlashni qiyinlashtiradi, 
uydagi dorilardan o‘z 
bilgancha foydalanish ham yaxshi natija bermaydi. 
Bemorni transportirovka qilish muhim masala bo‘lib, 
undan oldin, agar kuyish katta ko‘lamda bo‘lsa, shokka qarshi 
muolajalar qilinadi. Buning uchun og‘riqni qoldiradigan dorilar 
(promedol, aminalon, morfin eritmalari, analgin va antigistamin 
moddalari, dimedrol, suprastin) ishlatiladi. Iloji bo‘lsa, ularni 

---

23 
venaga yuborish kerak, chunki shok holati sodir bo‘lganda bu 
moddalarning teri ostidan va mushakdan so‘rilishi sekin o‘tadi. 
Kuygan kishini transportirovka qilish vaqtida u yotgan 
holda bo‘lishi, uning sovqotib ketmasligining oldini olish kerak. 
Kuyganlarga birinchi yordam berish hamda transportirovka 
qilish quyidagicha bo‘ladi: 
1. Yuqori harorat ta’sirini yo‘qotish. 
27 
2. Kuygan yuzalarni sovitish. 
3. Og‘riqni qoldiradigan dorilar. 
4. Himoyalovchi bog‘lam qo‘yish. 
5. Issiq choy, kofe, ishqorli suv berish. 
Transportirovka qilishdan avval og‘riqni qoldiruvchi tibbiy 
vositalar beriladi. Bemorni shifoxonaga yotqizganda birinchi 
medits
ina yordami qay tariqa ko‘rsatilganligini aniqlash lozim, 
chunki bu shikastlanishning qay ahvolda ekanligini aniqlashda 
va kelgusi davo choralarini qo‘llashda hisobga olinadi. 
Shifoxonada kuygan kishilarni umumiy davolash bilan birga 
jarohatlarni mahalliy davolash ham maqsadga muvofiqdir. 
Chunki har bir bemorni davolashda umumiy va mahalliy 
davolash birgalikda olib boriladi.