М. Қ. Пардаев, Ш. С. Олтаев, Х. А. Улашев

 

---

151 
9-боб. ИШСИЗЛИК ВА ИНФЛЯЦИЯ ДАРАЖАСИНИНГ 
ИҚТИСОДИЙ ТАҲЛИЛИ 
 
РЕЖА: 
9.1. Аҳоли бандлиги сиѐсати, усуллари ва йўналишлари 
9.2. Ишсизликнинг келиб чиқиш сабаблари, турлари, асосий мезонлари 
ва кўрсаткичлари 
9.3. Инфляциянинг моҳияти, турлари ва ҳисоблаш усуллари 
 
8.1. Аҳоли бандлиги сиѐсати, усуллари ва йўналишлари
Аҳоли бандлигини муайян даражада барқарор ушлаб туриш ҳар қандай 
мамлакат 
олдида турган мураккаб вазифалардан саналади. Бандлик соҳасида 
бозорнинг 
ўзини 
ўзи 
автоматик суратда тартибга солиш жараѐнига таъсири хар доим ҳам 
сезилмайди. Шу сабаблибозор иқтисодиѐтига йўналтирилган барча 
мамлакатларда доимий, бандлик соҳасига таъсиркўрсатиш шакллари ва 
воситалари жиҳатидан эгилувчан чораларни қўллашасосидабандликни 
тартибга солиш сиѐсати амалга оширилмоқда. Аҳолининг тўлиқ ва 
самаралибандлигини таъминлаш хар қандай демократик жамиятнинг муҳим 
вазифаларидан биридир. Бандлик сиѐсати - бу жамият ва унинг 
хар бир аъзосининг ижтимоий-иқтисодий ривожланишига бевосита ва 
билвосита 
таъсир 
этувчи чора тадбирлар йиғиндисидир. Бандлик соҳасидаги давлат сиѐсати 
иккита асосий вазифани хал қилишга қаратилган: биринчидан, амалда 
инвестицияланадиган капиталнинг ишчи кучига бўлган эҳтиѐжини 
қондириш. Жадал ва фойдали амал қиладиган капитал ишчи кучидан 
самарали фойдаланишнинг энг муҳим далилидир; иккинчидан, меҳнатга 
лаѐқатли аҳолини кишиларнинг меъѐрдаги ҳаѐт кечиришларининг муҳим 
шарти сифатида иш жойлари билан таъминлаш. Аҳоли фаровонлиги 
тўғрисида ғамхўрлик қилиш давлатнинг анъанавий вазифаси ҳисобланади. 
Давлат меҳнат бозорида икки турдаги сиѐсатни, яъни пассив ва актив 
сиѐсатни амалга ошириши мумкин. Пассив сиѐсат иш излаѐтган фуқароларни 
рўйхатга олиш, ишсизлик нафакасини тайинлаш, уни тақдим қилиш 
тизимини ташкил этиш, ишсизлар ва уларнинг оилаларини қўллаб 
қувватлашнинг пулсиз шаклларини амалга ошириш билан чекланади.