O’. Asqarova, Z. Qoraboeva, M. Samidjonova maktabgacha ta`lim metodologiyasi

Muammoning qo’yilishi
. Bu etap tadqiqot qilinishi kerak bo’lgan 
muammoni izlash bilangina bog’liq bo’lib qolmasdan, ilmiy tadqiqotning 
masalalarini aniq va ravon ifodalanishini ham izlaydi. Tadqiqot masalasini to’g’ri 
ifodalash favqulotda katta ahamiyatli, chunki tadqiqotning muvaffaqiyatli tugashi 
unga ko’p jihatdan bog’liq. 
Muammoni qo’yishda ma'lumot yig’ish va dastlabki ma'lumotlarga ishlov 
berishga o’ta katta ish kiritiladi – texnik va nazariy usullar, o’xshash masalalarni 
yechish vositalari, qo’shni sohadagi tadqiqotlar natijalari haqidagi ma'lumotlar va 
boshqa maxsus ma'lumotlar yig’ish boshlangunchagina emas, balki butun ish 
mobaynida davom etish kerak. 
2.Dastlabki faraz
. Odatda ishchi faraz aniq ifodalangan tadqiqot masalasiga 
va yig’ilgan dastlabki materialning tanqidiy tahliliga tayangan holda chiqaziladi. 
Ayni vaqtda ishchi faraz bir – necha variant bo’lishi mumkin, ulardan eng 

---

49 
maqsadga muvofiqlarini olinadi, ayni vaqtda boshqa variantlarini ham e'tibordan 
qoldirilmaydi. 
Ishchi farazni aniqlash uchun ba'zan dastlabki tajribalar o’tkazishga 
ham to’g’ri keladi. Ular o’rganilayotgan ob'yektni chuqurroq o’rganish imkonini 
beradi. 
3.Nazariy tadqiqot
. Nazariy tadqiqot fundamental ilm-fanning tadqiq 
qilinayotgan ob'yektga qo’llaniladigan, matematika apparati, nazariy mexanika va 
boshqa fanlar yordamida olingan yangi, hali ma'lum bo’lmagan, qonuniyatlarini 
tahlil va sintez qilishdan iborat. Nazariy tadqiqotning maqsadi kuzatiladigan 
hodisalarni, ularning aloqalarini to’liqroq umumlashtirish, ishchi farazdan iloji 
boricha ko’proq oqibat olishdir. Boshqacharog’i esa qabul qilingan farazni 
rivojlantiradi va tekshirilayotgan muammo nazariyasini ishlab chiqishga olib 
keladi, ya'ni shu muammo chegarasida ilmiy umumlashtirilgan bilimlar 
sistemasiga olib keladi. Bu nazariya o’rganilayotgan muammo bo’yicha hodisalar 
faktlarini tushuntira olish, oldindan aytish qobiliyatiga ega bo’lish kerak va bu 
yerda hal qiluvchi faktor bo’lib amaliyot kriteriyasi qo’yiladi.