Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Haddan ortiq kredit ekspansiyasi
.
Mazkur omil natijasida kredit 
portfeli sifati yomonlashadi, kreditlar ta’minoti bo‘yicha ortiqcha 
qiymat yuzaga keladi va kredit riski ortadi. Kredit portfeli tarkibida 
kreditlar miqdorining ortishi natijasida ularning monitoringini yuritish 
bilan bog‘liq qiyinchiliklar yuzaga keladi. Bunga misol sifatida, 
Yaponiya, 80-yillardagi Lotin Amerika va 90-yillardagi Janubiy-
Sharqiy Osiyo mamlakatlarida yuzaga kelgan bank inqirozlarini 
keltirishimiz mumkin.
Inflyatsiya.
 
Inflyatsiya foiz stavkalari orqali bank tizimiga bir 
qator yo‘nalishlar doirasida ta’sir etishi mumkin. Bularga milliy 
kapitalning chetga oqib ketishi, jamg‘arishga bo‘lgan moyillikning 
85
Reinhart, Carmen M, and Kenneth S. Rogoff. 2009. The aftermath of financial crises. American 
Economic Review 99. N.2: 466-472. 

---

310 
pasayishi, aktiv va passiv operatsiyalar tuzilishidagi o‘zgarishlarni 
keltirish mumkin. Shuningdek, bunday holatda bank passivlariga 
nisbatan (monand bo‘lmagan) uzoq muddatli aktivlarga ega bo‘lgan bir 
qator moliyaviy institutlar qiyin ahvolga tushib qoladilar. Mamlakatda 
o‘rtacha narxlar darajasi oshib borayotgan bir sharoitda banklar depozit 
bazasi mustahkamligini ta’minlash maqsadida depozitlar bo‘yicha foiz 
stavkalarini oshirishga majbur bo‘ladilar. Agarda aktiv operatsiyalar 
bo‘yicha daromadlilik darajasini oshirish cheklangan bo‘lsa, u holda 
bank foydasining keskin tushib ketishi kuzatiladi. Aksariyat 
mamlakatlar tajribasida o‘rtacha narxlar darajasining yuqori o‘sish 
sur’atlari mavjud sharoitda banklar kredit shartnomalari muddatlarini 
qisqartirishga intiladilar. Banklarning fundamental funksiyalaridan biri 
bu joriy jamg‘armalarni uzoq muddatli investitsiyalarga aylantirishdan 
iborat. Kredit shartnomalari bo‘yicha muddatlarning qisqarishi 
iqtisodiy kon’yunkturadagi tebranishlarda banklarni himoyasiz qilib, 
bank barqarorligini zaiflashtiradi.