Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси ўзбекистон Олий ва Ўрта маҳсус таълим вазирлиги Ўзбекистон ҳАЛҚаро ислом академияси

6.6.
 
Ишончлилик коэффицентининг чекловли белгиси
 
 
Аввалдан кўпгина холатларди
 
ишончлилик коэффицентининг чекловли 
белгиси берилган. Мантиқий хулоса аввалдан топшилиган чекловли белгидан 
КУ нинг ортиб кетган шароитидагина тўғри деб топилади. Билимлар базаси 
билан ишлар мантиқий хулоса ишончлилик коэффицентининг белгиси 
чекловли белгидан ортсагина дақом эттирилади. Иш жараёнрида аниқ ҳисоб 
китоб ишлари олиб борилади. Фараз қилийлик, айрим КУ мантиқий ҳулосаси 
учун 0,4 га тенг. Бу белги ёдда сақланади. Сўнг у КУ чекловли белгиси билан 
таққосланади ( масалан у 0,8 тенг бўлсин).
Сақлаб қолинган бирлик чекловли белгидан камроқ бўлиб чиқди, шу 
сабабли билимлар базаси билан ишлар давом эттирилади. Билимлар базаси 
билан ишлаш жараёнида айнан ўша мантиқий хулоса, янги қоида учун КУ 
аввал сақлаб қолинган КУ белгисининг 1 минусга кўпайтирилади, ҳамда 
натижа аввал сақлаб қолинган КУ га қўшилади. 1 га тенг КУ бирлиги 
хулосанинг тўғрилигига бўлган тўла ишолчдан далолат беради. Сўнг сақлаб 
қолинган КУ бирлиги чекловли белги билан таққосланади, агарда у ошиб 
кетса,матиқий хулоса амалга оширилади. Акс ҳолда билимлар базаси билан 
ишлар давом эттирилади. Юқорида айтилганларни қуйдаги тенглик ёрдамида 
қайд этиш мумкин: 
Сақанган КУ= аввал сақданган КУ + (1-аввал сақланган КУ) * КУ янги 
қоидаси
Масалан: 
КУ 
нинг 
чекловчи 
белгиси 
= 
0,8 
Қоида: 
агар 
А 
бўлса, 
у 
холда 
В 
(КУ=0,6) 
сақланган 
КУ: 
0,6 
Янги 
қоида: 
Агарда 
С 
бўлса, 
у 
холда 
В 
(КУ=0,7) 
сақланган КУ=0,6+ (1-0,6)*0,7=0,88 (чекловчи белги ортиқ бўлиб, хулоса 
чиқарилади). 
Такрорлаш учун саволлар: 
1.
Продукция коидаси нима ва у нима вазифани бажаради? 
2.
Фикрлашнинг тўғридан-тўғри усули билан тескари усули 
ўртасидаги фарк нимадан иборат? 
3.
Продукцион тизим қандай кисмлардан ташкил топган? 
4.
Билимни тасаввур килишда продукцион система қисмларининг 
ишлатилишининг аҳамияти? 

---

56