O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(lamina
pyramidalis externa). 
Bu qavatda kichik va o ‘rta kattalikdagi 
piramida hujayralari tarqoq holda joylashgan.
4.Donador hujayradan tashkil topgan ichki qatlam 
(lamina
granularis interna) 
xuddi ikkinchi qavat singari tarqoq joylangan 
mayda hujayralardan iborat.
5.Piramidasimon hujayradan tashkil topgan ichki qatlam 
(lamina_pyramidalis_interna).'>(lamina
pyramidalis interna). 
Bu qavatda kichik piramida hujayralardan 
tashqari, yirik Bets piramida hujayralari bo‘lib, ular markaz oldi 
pushtasi va markaz yon bo ‘lagida uchraydi.
6.Ko‘p qirrali hujayralardan tashkil topgan qatlam 
(lamina
multiformis). 
Bu qavatda turli shakldagi hujayralar bo ‘lib, ular oq 
modda bilan yonma-yon turadi.
Bu 6 qavatning pastki ( 5 - 6 chisi) efferent yo ‘llarining boshla­
nish qismi bo‘lsa, o ‘rta (3 - 4) qavatlar esa afferent yo ‘llar bilan 
bog‘langandir. Yuqorigi (1 - 2) qavatlar esa p o ‘stloqni bir-biri bilan 
bogiovchi assotsiativ y o ‘llami hosil qiladi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqda po ‘stloq yaxshi takomillashmagan 
boiib 2 - 3 yoshlarda yetiladi. Bolalikning keyingi davrlarida 
egat va pushtalaming o ‘sishi munosabati bilan miya po ‘stlog‘i 
yuzasi kattalashadi va tuzilishi murakkablashib m a’lum soha va 
maydonlarga bo ‘linadi.
Bosh miya po‘stlog‘ida markazlarning joylashuvi
Bosh miya markazlarining joylashuvini o‘rganishjarayonida biz 
organizmning o ‘zida bo‘layotgan o ‘zgarishlar va tashqi muhitning 
organizmgata’sirigamoslashuvida ro ‘yberadigan nervboshqaruvida 
qaysi markazlarning qanday ahamiyati borligini bilamiz.
Bosh miya po ‘stlog‘i markazlarini I.P.Pavlov analizatoming 
miyadagi oxirgi qismi deb atagan. Analizator bu murakkab nerv 
mexanizmi bo‘lib, u tashqi qabul qiluvchi apparatdan boshlanib
265

---

miyada tugaydi. Analizator yordamida tashqi muhitning murakkab 
ta ’siri alohida qismlarga bo‘linadi va tahlil qilinadi. Boshqa 
analizatorlar bilan aloqada m a’lum ish bajariladi. Miya markazi 
tekis chegaraga ega bo ‘lmay, «o‘zak» hamda «yoyilgan» qismlardan 
tashkil topadi. 0 ‘zak retseptorning p o ‘stloqdagi to ‘g ‘ri va chuqur 
proyeksiyasi bo ‘lib, yuqori tahlil qiluvchi asosiy qism hisoblanadi. 
Yoyilgan elementlar о ‘zak atrofida joylashgan bo ‘lib, ularda ancha 
sodda va elimentar tahlil sodir bo ‘ladi. Markazning o ‘zak qismi 
shikastlanganda yoyilgan elimentlar m a’lum darajada o ‘zakning 
y o ‘qolgan faoliyatini qoplab turadi. Har xil analizatorlaming 
yoyilgan elimentlari egallagan sohasi bir-biriga qo‘shilib ketadi. 
Hozirgi vaqtda miya po ‘stlog‘i bir butun qabul qiluvchi yuza 
hisoblanadi.