O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(nucleus posteromedialis), 
markaziy o ‘zak 
(nucleus centralis)
hamda qo‘shimcha va diafragma nervi o ‘zaklami hosil qiladi.
Orqa shoxda mayda hujayralar to ‘plangan b o iib , ularda orqa il­
diz tarkibida yo‘naluvchi orqa miya tuguni soxta unipolar hujayra- 
larining markaziy o‘siqlari tugaydi. Orqa shox hujayralari oraliq 
neyronni hosil qiladi. Orqa shox hujayralarining asosiy qismini uning 
xususiy o‘zagi 
(nucleus proprius) 
hujayralari hosil qiladi. Bundan 
tashqari, orqa shoxda chetidagi o'zak 
(nucleus marginalis), 
diril- 
doqsimon modda 
(substantia gelatinosa) 
va boshqa o ‘zaklar bor.
Yon shoxda oraliqdagi lateral o ‘zak 
(nucleus intermediolatera-
lis), 
oraliqdagi medial o ‘zak 
(nucleus intermediomedialis) 
va orqa 
k o ‘krak o ‘zagi 
(nucleus thoracicus posterior) 
va boshqa o ‘zaklar 
joylashgan.
Orqa miyaning oq moddasi 
(substantia alba) 
egatlar bilan uch- 
ta tizimchaga ajralgan. Oldingi tizimcha 
(funiculus anterior) 
ol­
dingi o ‘rta yoriq bilan oldingi lateral egat o'rtasida joylashgan. Oq 
moddada oldingi o ‘rta yoriqning orqa tomonida oldingi oq bitishma 
(commissura alba) 
joylashgan. U o ‘ng va chap oldingi tizimcha- 
lami biriktirib turadi.
Orqa tizimcha 
(funiculus posterior) 
orqadagi o ‘rta egat bilan 
orqadagi lateral egat o ‘rtasida joylashgan. Orqa tizimcha bo ‘yin va 
yuqori ko ‘krak segmentlari sohasida orqadagi oraliq egat 
(sulcus
intermedius posterior) 
bilan ikki: nozik tutam 
(fasciculus gracilis)
va ponasimon tutamga 
(fasciculus cuneatus) 
bo iin ad i.
Yon tizimcha 
(funiculus lateralis) 
esa oldingi va orqa lateral 
egatlar o ‘rtasidagi oq moddadan iborat. Orqa miyaning oq moddasi 
nerv hujayralari o ‘siqlaridan iborat b o iib , ular orqa miya o ik a zu v
y o ilarin i hosil qiladi.
Oldingi tizimchada, asosan, pastga yo ‘naluvchi: oldingi po ‘stloq- 
orqa miya y o ii, to‘rsimon modda-orqa miya y o ii, oldingi orqa mi- 
ya-ko‘ruv b o ‘rtig‘i y o ii, o 'rta miya tomi va orqa miya orasidagi yo
‘1 
va dahliz-orqa miya y o i i o'tadi. Yon tizimcha tarkibida pastga tu- 
shuvchi va yuqoriga ko‘tariluvchi: orqa miya va miyacha orasidagi
222

---

oldingi va orqa y o ‘llar, po ‘stloq-orqa miya lateral yo'li, qizil o ‘zak 
va orqa miya orasidagi yo ‘l o ‘tadi.
Orqa tizimchada orqa miya bilan miya p o ‘stlog‘i o ‘rtasidagi pro- 
priotseptiv sezgi yo ‘li yo‘nalgan bo ‘lib, bo ‘yin segmentlari soha­
sida nozik va ponasimon tutamlarga bo ‘linadi.
Yangi tug‘ilgan bolada orqa miyaning pastki chegarasi II yoki III— 
bel umurtqasi pastki qirrasida b o ‘Isa, bir yoshda I—II bel umurtqalari 
sohasiga yetadi va keyinchalik bu chegara o ‘zgarmaydi. Umurtqa 
pog‘onasi va orqa miyaning uzunligi bir-biriga mos kelmasligi 
natijasida nervlar y o ‘nalishi o‘zgaradi va bel, dum g‘aza nervlaridan 
otning dumi