O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Venalarning arteriyalardan farqi
Vena qon tomirlari arteriyalardan m a’lum bir xususiyatlari bilan 
farqlanadi:
1. Arteriyalar tekis silindr shaklida bo ‘lib, venalarning tashqi 
ko‘rinishi tekis boMmaydi, ular goho kengayib, goho toraygan 
bo‘ladi. Kesmada arteriya yumaloq, vena esa yassi ko‘rinadi.
2. Venalarning soni arteriyadan k o ‘p, chunki o ‘rta va kichik 
o‘lchamli arteriyalar ikkita yo‘ldosh vena bilan birga yuradi. K o‘p 
sohalarda (kichik chanoq bo ‘shlig‘i, umurtqa kanali ichida) venalar 
yaxshi rivojlangan chigallar hosil qiladi. Shuning uchun venalarning 
umumiy hajmi arteriyalardan ikki marta katta. Venalarning yo‘nalishi 
arteriyalarga o ‘xshab tekis bo ‘lmay egri-bugridir. Arteriyalardan 
farqli qo‘l va oyoq venalari ikki guruhga: chuqur va yuza venalarga 
bo‘linadi. Chuqur venalar arteriyalar bilan birga joylashsa, yuza 
venalar teri osti nervlari bilan birga joylashadi.
Venalarda qon oqishini ta’minlovchi moslamalar
Yurak va arteriyalar qisqarishida hosil b o ‘lgan kuch qonni 
kapillardan o ‘tkazish vaqtida kamayib ketadi. Shu sababli vena qon 
tomirlaridan qon oqishi ayrim yordamchi moslamalar ta’siri ostida 
boiadi. Bu moslamalarga quyidagilar kiradi:
153

---

1. Yurak boim achalari diastolasi davrida hosil b o ‘lgan manfiy 
bosim ta ’siri natijasida yirik venalarda (yuqori va pastki kavak, 
bo ‘yinturuq va o ‘mrov osti venalari) ham manfiy bosim hosil bo‘lib, 
qon oqishini ta’minlaydi.
2.Nafas olish jarayonida ko ‘krak qafasida hosil b o ig a n manfiy 
bosim, yirik venalarga qon oqishini ta ’minlaydi.
3 .Periferik venalar devoridagi silliq mushak tolalarining qisqarishi 
qonni siqib markazga qarab yo ‘naltiradi. B o‘shashgan davrda esa 
vena devorlari kengayib qonni mayda venalardan so‘radi.
4 .Q o i va oyoq bo‘g‘imlarining bukilgan sohalarida fassiyalar 
venalarga birikkan b o iad i. Ular taranglashgan vaqtda venalami 
kengaytiradi, b o ‘shashganda esa tomirlami siqib, qonni yurakka 
qarab yo ‘naltiradi.