Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

8.1 rasm. Global logistik menejmentdagi to‗siqlar. 
Bozor va raqobat to‗siqlari – bu bozorga kirishga qo‗yiladigan to‗siqlar 
(qonunchilik to‗siqlari, tovarni olib kirishga to‗sqinliklar), axborotga etarlicha 
erisha olmaslik, narxlarni shakllantirishning o‗ziga xos xususiyatlari, tarkib topgan 
raqobat qoidalaridir.
Moliyaviy 
to‘siqlar 
Xomashyo 
manbalar
Bozorlar/raqo
bat
Narxlar
Foyiz 
stavkalar
Distributsiyadagi 
to‘siqlar 
Sotish 
bozorlari
Raqobat 
Soliqlar
Transport
Samarali 
xalqaro 
ishlab chiqarish 
Xalqaro 
savdoning 
potensial avzalliklari 
Xalqaro 
logistikadagi 
to‘siqlar 
Savdo 
cheklashlari
Distributsiyadagi 
to‘siqlar 
Global 
logistic 
menejment

---

200 
Moliyaviy to‗siqlar – bu valyuta kurslaridagi tebranishlar, turli mamlakatlarning 
bojxona qoidalari va protseduralaridagi farqlar, davlatlarning iqtisodiy siyosatining 
o‗ziga xos xususiyatlari va boshqa omillardir.
Distribyusiyadagi to‗siqlar institutsional infratuzilma bilan, milliy banklar, 
sug‗urta kompaniyalari, yuridik maslahatchilar, transport kompaniyalari va logistik 
tizimlar va vositachilarning aniq ishlashini ta‘minlashga qaratilgan boshqa 
yordamchi institutlarning ishlashidagi farqlar bilan bog‗lanadi.
Taqsimlash kanallarining davlatlararo spetsifikasi xalqaro logistikaning 
rivojlanishiga to‗sqinlik qiladi: tashish vositalari, temir yo‗llarning infratuzilmasi, 
yukka qayta ishlov berish asbob-uskunalarining milliy va mintaqaviy o‗ziga xos 
xususiyatlari bilan shartlanadigan standartlashtirish muammolarini engib o‗tish 
zarur bo‗ladi. Ko‗rib chiqilgan muammoni hal qilish ustida ishlayotgan Xalqaro 
standartlashtirish tashkiloti (ISO) transport jihozlarini unifikatsiyalash va 
standartlashtirish bo‗yicha bir qancha ishlarni amalga oshirgan.
Kompaniya taqsimlash kanalini tanlash to‗g‗risidagi qarorni savdo to‗siqlari – 
tovarlarning tiplarini bevosita chegaralaydigan yoki import hajmi oshganda 
bojxona bojlari darajasini oshiradigan qoidalarni hisobga olish bilan qabul qiladi.
Kompaniyalarning raqobatbardoshliligini oshirishga ularning qayishqoqligi va 
dinamikligi, ya‘ni bozor muhiti va ularning mahsulotiga bo‗lgan talabning 
(jumladan xalqaro bozorlarda ham) o‗zgaruvchan sharoitlariga tezda moslasha 
olish qobiliyati ko‗maklashadi, bu logistik siklning ilmiy-tadqiqot va tajriba-
konstruktorlik ishlanmalaridan tortib to tayyor mahsulotni distribyusiyalash va 
oxirgi iste‘molchiga yetkazib berishgacha bo‗lgan barcha vaqt fazalarining 
qisqarishini ta‘minlaydi. Asosiy vaqtni qisqartirish uchun kompaniyalar ko‗pincha 
tor ixtisoslashishni qo‗llaydi, bu tabiiyki amaldagi global distribyusiya 
tizimlaridagi xalqaro logistik vositachilar bilan integratsiyalanishga bo‗lgan 
ehtiyojni chaqiradi.