Diskret (donabay) mahsulotni ommaviy ishlab chiqarish

KIRISH
Zamonaviy mashinasozlikda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning konstruksiyasi uzluksiz murakkablashib, turi ortib bormoqda. Ishlab chiqarish obyektlari tez-tez almasininb, yangi mahsulotni o’zlashtirish muddati qisqarmoqda. Yuqorida qayd etilgan tadbirlarni amalga oshirish uchun moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlarini keng ko’lamda tadbiq etish talab etiladi. Bunday tizimlar hisoblash mashinalari bilan boshqarilib, turli mahsulotlarni ishlab chiqarishga tezda moslasha oladi. Mazkur texnikaviy siyosat sanoati rivojlangan davlatlarda eng ustuvor siyosatga aylangan.
Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlari asosini qayta moslanadigan raqamli dastur bilan boshqariladigan texnologik va yordamchi jihoz va uskunalar tashkil etadi. Raqamli dastur bilan boshqarish tizimni to’liq avtomatlashgan tarzda ishlashini va ishlab chiqarishga bevosita aloqador korxonaning boshqa bo’linmalari bilan aloqani taminlaydi.
Darslikda moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlarining asosiy jihozi sanalgan raqamli dastur bilan boshqariladigan dastgohlar, ularning tuzilishi, yuritmalari,ishchi mexanizmlari va qurilmalari ko’rib chiqilgan. Dastgohlarni o’rganishda prof. G.N. Molchanov tomonidan ishlab chiqilgan strukturaviy texnologik modellashtirishga katta etibor berilgan.
Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlari quyidagi ishlab chiqarish tizimlari ma’lum:

1. 
   Uzluksiz, bunday tizimlar mashinasozlikka xos emas va asosan metallurgiya, kimyo sanoatida keng yoyilgan.
   
2. 
   Diskret (donabay) mahsulotni ommaviy ishlab chiqarish
   
3. 
   Seriyalab ishlab chiqarish, bunday ishlab chiqarish tizimi o’z navbatida yirik seriyalab, o’rta seriyalab, hamda mayda seriyalab ishlab chiqarishga bo’linadi.
   
4. 
   Yakka tartibda ishlab chiqarish.
   

Ushbu ishlab chiqarish tizimlari o’rtasida aniq chegaramavjud emas. Ularni o’zaro ajralishi shartlidir.
Sanab o’tilgan ishlab chiqarish tizimlarida jarayonlarni avtomatlashtirish darajasi, hamda uning natijalari bir biridan farq qiladi va o’ziga xosligi bilan ajralib turadi.
Ananaviy jihatdan ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish bevosita ishlab chiqarish va uni bajarish uchun jalb qilingan dastgoh va uskunalarni avtomatlashtirishga qaratilgan edi.
Shuning uchun,yqin vaqtgacha oddiy avtomatizatsiya asosan texnologik operatsiyalar va jarayonlarni o’rganish hamda tegishli dastgohlarni yaratish bilan chegaralangan edi.
Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimida (MICHT) esaavtomatizatsiya nafaqat texnologik operatsiyalar, balki loyihalashtirish, rejalashtirish kabi jarayonlarni o’ziga qamrab oladi. Bunday ishlab chiqarish tizimlarida hisoblash texnikasidan keng foydalanishga alohida etibor beriladi.
Ushbu fikrni tushuntirish, hamda MICHT va boshqa ishlab chiqarish tizimlarida avtomatizatsiya sohasida farqlarni oydinlashtirish uchun mahsulotning hayotiy davrining matematik modelini ko’rib chiqamiz. Ushbu modelda mahsulotning loyihasini tayyorlash, ishlab chiqarishni rejalashtirish va bevosita ishlab chiqarishga sarflangan vaqtlar aniqlanadi.