Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

1-MODUL. XALQARO LOGISTIK XIZMATLAR TIZIMI VA UNING 
RIVOJLANISH YO‗NALISHLARI 
1-BOB. XALQARO LOGISTIKANI RIVOJLANTIRISHNING MOHIYATI 
VA OMILLARI. 
1.1.Xalqaro logistikaning predmeti va metodi 
1.2. Jahon iqtisodiyotining globallashuvi xalqaro logistika paydo bo‗lishining 
omillaridan biri sifatida 
1.3. Tashqi bozorda faoliyat yuritadigan korxonalarning iqtisodiy amaliyotida 
xalqaro logistikani joriy etish omillari. Xalqaro logistika muammolari 
 
Kalit so‗zlar:
Xalqaro logistika, ta‘minot zanjiri boshqaruvi, strategik 
boshqarish, korporativ strategiya, biznes strategiyasi, qo‗shimcha qiymat, 
sinxronlashtirish, 
global 
bozor, 
transmilliy 
korporatsiyalar, 
global 
telekommunikatsiya, yangi sanoat mamlakatlari,
1.1.Xalqaro logistikaning predmeti va metodi 
Xalqaro logistika menejmenti konsepsiyasining kelib chiqishi haqidagi 
muhokamada, birinchi navbatda, "logistika" , "ta‘minot zanjiri boshqaruvi" va 
"xalqaro logistika" tushunchalarini ajratish zarurligiga e‘tibor qaratishimiz kerak. 
Mahsulotlarning jismoniy taqsimotini iqtisodiyotning va firmadagi logistika 
xarajatlarini aniqlash haqida gapirganligiga to‗xtalib o‗tish mumkin. Faqatgina 
oldingi yillarda logistika strategiyasi sifatida mijozlarga xizmat ko‗rsatish, 
transport, ta‘minot va logistika zanjiri modeli ob‘ektlarini mahalliylashtirish kabi 
yo‗nalishlarga ega ekanligiga ishonch hosil qildi. 
Bu yillar davomida xalqaro logistika nazariyasi va amaliyotida ham, logistika 
va ta‘minot zanjirini boshqarish tushunchasi birinchi o‗rinda ishlatiladi, deb 
qo‗shimcha qilinishi lozim. Shu munosabat bilan, logistika instituti logistikada 
ishlatiladigan atamalarni chop etdi. Mualliflar fikriga ko‗ra, logistika va ta‘minot 
zanjiri boshqaruvi o‗rtasidagi asosiy farq turli kompaniyalar ta‘minot zanjirini 
boshqarish, turli xil mahsulotlar turlari buyurtmalar ro‗yxatini o‗z ichiga oladi va 
ishlab chiqarish, tarqatish jarayonlari bir zanjir bilan birlashtiradi. Logistika 

---

13 
instituti ma‘lumotlariga ko‗ra, logistika - butun ta‘minot zanjirini strategik 
boshqarish hisoblanadi. Tashish, saqlash, va axborot texnologiyalari ta‘minoti 
zanjiri bilan birga bu faoliyat bilan birgalikda talab, ishlab chiqarish, tarqatish va 
chiqindilardan foydalanishni o‗z ichiga oladi. 
Ma‘lumki, individual echimlarning ierarxiyasi quyidagicha tuzilgan: missiya, 
korporativ strategiya, biznes strategiyasi va unda strategik vazifalar, taktik va 
operatsion ketma-ketliklar. Boshqa mualliflar ta‘minot zanjiri boshqaruvini xom 
ashyo manbalaridan biznes foydalanuvchilarga qadar bo‗lgan xizmat jarayonlarini 
integratsiyalashuvi, shuningdek, mijozlarni birlashtiradi. Bundan tashqari, 
"logistika" va "xalqaro logistika‖ fanlari uchun qo‗shimcha qiymat yaratadigan 
xizmat va ma‘lumotlar bilan tushunchalari o‗rtasidagi farqlarga javob berish 
kerak. Xalqaro logistika, xalqaro ta‘minot zanjirining barcha nuqtalarida bir qator 
echimlarning mavjudligi bilan logistikadan farq qiladi. Ushbu agregat qarorlarni 
qabul qilish markazida global miqyosda faoliyatni amalga oshirish uchun asos, 
chiqish nuqtasini tashkil etadi. 
Snunday qilib, xalqaro logistika - xalqaro ta‘minot zanjirini strategik 
boshqaruvi bo‗lib, yetkazib berish zanjiri kompaniyalari logistika faoliyatini 
birlashtiruvchi, ya‘ni operativ, moliyaviy va marketing funksiyasi hamda tovarlar, 
pul va axborotni turli davlatlar chegaralari bo‗ylab nazorat qilishni anglatadi. 
Xalqaro logistikani o‗rganish ob‘ekti - bu turli mamlakatlarning korxonalari 
bo‗lgan xalqaro ta‘minot zanjirlari xisoblanadi. 
Xalqaro logistika mavzusi xalqaro ta‘minot zanjirlarini boshqarishdir. 
Xalqaro ta‘minot zanjirlarini boshqarish - aniq narxni yaratish, 
raqobatbardosh infratuzilmani yaratish, xalqaro logistikani qo‗llash, talab bilan 
ta‘minlashni sinxronlashtirish va umuman